Saturday, July 21, 2018

2019 හොඳම සරසවි දහස


ලෝකයේ පිළිගත් සරසවි ශ්‍රේණිගත කිරීම් කිහිපයෙන් එකක් ලෙස සැලකෙන ක්වැකරෙල්ලි සයිමන්ඩ්ස් (Quacquarelli Symonds) එසේ නැත්නම් කෙටියෙන් කිවු-එස් සරසවි ශ්‍රේණිගත කිරීම් 2019 වසර හා අදාළව මේ වන විට පිට වී තිබෙනවා. මුලදී ටයිම්ස් හයර් එඩියුකේෂන් ශ්‍රේණිගත කිරීම් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් වුණේත් මේ කිවු-එස් සරසවි ශ්‍රේණිගත කිරීම්මයි. එහෙත්, පසුව ටයිම්ස් ආයතනය විසින් සරසවි ශ්‍රේණිගත කිරීම් වෙනුවෙන් ඔවුන්ගේම ක්‍රමවේදයක් හදාගනීමෙන් පසුව දැන් මේ ආයතන දෙක විසින් වෙන වෙනම ලැයිස්තු දෙකක් ප්‍රකාශයට පත් කරනවා.

මෙවර ශ්‍රේණිගත කිරීම් අනුව, ඉහළම ස්ථාන හතරම හිමි වී තිබෙන්නේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ සරසවි වලටයි. ඒ පිළිවෙලින්  මැසචුසෙට්ස් තාක්ෂණික ආයතනය (MIT), ස්ටෑන්ෆර්ඩ් සරසවිය, හාවර්ඩ් සරසවිය හා කැලිෆෝර්නියා තාක්ෂණික ආයතනයයි (කැල්ටෙක්). ඉන් පසු සිටින්නේ එක්සත් රාජධානියේ ඔක්ස්ෆර්ඩ් හා කේම්බ්‍රිජ් සරසවි ද්විත්වයයි. ඉහළින්ම ඇති සරසවි අතර තවත් ඇමරිකන් සරසවියක් වන චිකාගෝ සරසවියත්, ලන්ඩන්හි පිහිටි එංගලන්ත සරසවි දෙකකුත්, ස්ව්ට්සර්ලන්ත සරසවියකුත් තිබෙනවා.

එකොළොස්වන හා දොළොස්වන තැන්වල සිංගප්පූරු සරසවි දෙකක් තිබීම තවත් කැපී පෙනෙන කරුණක්. චීන, ජපන්, ඕස්ට්‍රේලියානු හා හොංකොං සරසවි වලට පිළිවෙලින් 17, 23, 24 හා 25 ස්ථාන වලට පැමිණෙන්නට හැකි වී තිබෙනවා. මුල් සරසවි 25 අතර තිබෙන්නේ ඉහත කී රටවල සරසවි පමණයි.

ආසියානු කලාපයේ රටවල් අතරින් අතර දකුණු කොරියාවේ සරසවියක් 36 වන ස්ථානයටත්, මැලේසියා සරසවියක් 87වන ස්ථානයටත් පැමිණ තිබෙනවා. හොඳම සරසවි 100 අතර දැකිය හැක්කේ ඉහතින් සඳහන් වූ ආසියානු රටවල් හයේ සරසවි පමණක් වුවත්, මුල් සරසවි 200ට ඊශ්‍රායෙල්, ඉන්දියානු, තායිවාන් හා සවුදි අරාබි සරසවි ඇතුළත්ව තිබෙනවා. ඊට අමතරව, මුල් සරසවි 500 අතර ආසියානු කලාපයේ රටවල් ලෙස වර්ග කර ඇති කසකස්තාන්, ලෙබනන්, තායිලන්ත, බෲනායි, එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍ය, පිලිපීන, පකිස්ථාන, ඉරාන, ඕමාන්, තුර්කි ආදී රටවල සරසවිද දැකිය හැකියි.

මුල් සරසවි 800 අතර ලංකාවේ සරසවි කිසිවක් නැතත් කොළඹ සරසවියේ නම මුල් සරසවි 1000 අතරට ඇතුළත්. මේ ලැයිස්තුවේ දැකිය හැකි එකම ශ්‍රී ලාංකික සරසවිය කොළඹ සරසවිය පමණයි. ශ්‍රී ලාංකික සරසවි අතරින් කොළඹ සරසවියේ නම පමණක් පසුගිය වසර කිහිපය පුරාම කිවු-එස් ලැයිස්තුවේ මෙන්ම ටයිම්ස් හයර් එඩියුකේෂන් ලැයිස්තුවේත් දැකිය හැකි වුණා.

(Image: https://www.allceylon.lk/place/152-University-of-Colombo)

Sunday, July 15, 2018

මා ඉතින් යන්න යනවා...මේ සැලූන් දොරෙන්...


වඩා උචිත පරිසරයක් සොයා සංක්‍රමණය වීම මිනිසුන් මෙන්ම වෙනත් බොහෝ සතුන් විසින්ද කරන දෙයකි. මිනිසුන්ගේ ඉතිහාසය කියන්නේම අඩු වැඩි වශයෙන් සංක්‍රමණය පිළිබඳ කතාවකි.

එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ සංඛ්‍යාලේඛන අනුව ලෝක ජනගහනයෙන් 3.3%ක් හෙවත් මිලියන 124.6ක් සංක්‍රමණිකයෝය. වෙනත් අයුරකින් කියනවානම් ලෝකයේ ජීවත්වන සෑම 30 දෙනෙකුගෙන්ම එක් අයෙක් සංක්‍රමණිකයෙකි.

සංක්‍රමණිකයින් වැඩිම පිරිසක් ජීවත්වන රට ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයයි. එම ප්‍රමාණය මිලියන 25.6කි. ජර්මනියේ මිලියන 6.1ක්ද, රුසියාවේ මිලියන 5.9ක්ද,  එක්සත් රාජධානියේ මිලියන 4.6 ක්ද, කැනඩාවේ හා ප්‍රංශයේ මිලියන 4.1ක් බැගින්ද සංක්‍රමණිකයෝ වෙසෙති.

රටේ ජනගහණයට සාපේක්ෂව වැඩිම සංක්‍රමනිකයින් ප්‍රමාණයක් සිටින රටවල් අතර මැදපෙරදිග කලාපයේ රටවල් ඉදිරියෙන්ම සිටී. එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ ජනගහණයෙන් 81.2%ක්ම සංක්‍රමනිකයෝ වෙති. කුවේට් ජනගහනයෙන් 56.8%ක්ද, කටාර් ජනගහනයෙන් 42.1%ක්ද, බහරේන් ජනගහනයෙන් 36.0%ක්ද සංක්‍රමනිකයෝය. මැදපෙරදිග කලාපයෙන් පිටත සිංගප්පූරුවේ වෙසෙන්නන්ගෙන්ද අඩකටත් වඩා සංක්‍රමනිකයෝ වෙති.

එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ අලුත්ම (2017) සංඛ්‍යාලේඛණ අනුව ලංකාවේ සිට ලෝකයේ විවිධ රටවලට සංක්‍රමණය වී සිටින ජනගහණය 1,726,900 කි. මෙහිදී සංක්‍රමණිකයෙකු ලෙස ගැනෙන්නේ තමන් දැනට ස්ථිරව ජීවත්වන රටේ නොඉපදුණු හා/හෝ වෙනත් රටක පුරවැසියෙකු වන අයෙකි. සංක්‍රමණිකයෙකුගෙන් පැවැත එන්නෝ සංක්‍රමනිකයෝ නොවෙති. ඒ නිසා ශ්‍රී ලාංකික ඩයස්පෝරිකයින් සියලුම දෙනා සංක්‍රමණිකයින් ලෙස සැලකෙන්නේ නැත. මේ ප්‍රමාණය ලංකාවේ ජනගහණයෙන් 8.1%කට පමණ සමාන ජනගහණයකි.

ඉහත කී, ශ්‍රී ලංකාවේ සිට වෙනත් රටකට සංක්‍රමණය වූවන්ගෙන් වැඩිම පිරිසක් වෙසෙන්නේ සවුදි අරාබියේය. අනෙකුත් ජනප්‍රිය ගමනාන්ත අතර මැදපෙරදිග කලාපයේ අනෙකුත් රටවල්, යාබද ඉන්දියාව හා බටහිර රටවල් ඉදිරියෙන්ම සිටී.


සංක්‍රමණයට ශ්‍රී ලාංකිකයින්ගේ ඇති ලැදියාව මෙසේ වුවත්, ශ්‍රී ලංකාව සංක්‍රමණිකයන්ට විශාල ප්‍රතිරෝධයක් දක්වන රටකි. ශ්‍රී ලංකාවේ වෙසෙන සංක්‍රමණික ජනගහණය රටේ ජනගහණයෙන් 0.2%ක් පමණක් වන අතර මෙය දකුණු ආසියා කලාපයේ රටවල් අතරින් වුවද අඩුම ප්‍රතිශතයයි.

(image: http://srilankabrief.org/2015/02/un-sri-lanka-protect-migrants-abuse/)

Saturday, July 7, 2018

තෙල් අවුල


මේ මොහොත වෙද්දී ලංකාවේ තෙල් මිල ආණ්ඩුවේ පාර්ශ්ව දෙක අතර විචලනය වෙමින් පවතී. තෙල් සඳහා වන ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලනය වීම මත නොව, ආණ්ඩුවේ පාර්ශ්ව දෙක අතර බල අරගලය සමතුලනය වන ආකාරය අනුව තවත් බොහෝ දේ මෙන්ම තෙල් මිලද තීරණය වනු ඇත.

ලංකාවේ ඉන්ධන බෙදා හැරීම තෙල් සංස්ථාව හා ලංකා අයිඕසී සමාගම අතර ද්වි-අධිකාරියක්ව පැවතුණත්, අයිඕසී සමාගමට තෙල් සංස්ථාව සමඟ මිල තරඟයකට යාමේ හැකියාවක් නැති නිසා මේ වෙළඳපොළ තවමත් රාජ්‍ය ඒකාධිකාරයෙන් මිදී නොමැති බව කීම බොරුවක් නොවේ.

මේ ආයතන දෙක අතරින් තෙල් සංස්ථාව වසර ගණනක සිට දිගින් දිගටම පාඩු ලබයි. එහෙත්,  ලංකා අයිඕසී සමාගම දිගින් දිගටම ලාබ ලබයි. ආයතන දෙකම එකම මිලකට ඉන්ධන අලෙවි කරද්දී එහෙම වෙන්නෙ ඇයි?

මේ ආයතන පිළිබඳ සංඛ්‍යාලේඛන එම ආයතන වල වාර්ෂික වාර්තා පිරික්සා හොයා ගන්නට පුළුවන. ලංකා අයිඕ සී සමාගමේ 2016/17 (2017 මාර්තු 31 දක්වා වසරක කාලය සඳහා වූ) වාර්ෂික වාර්තාව අන්තර්ජාලයෙන් ලබාගත හැකි වුවත් තෙල් සංස්ථා වෙබ් අඩවියේ දැකිය හැක්කේ 2014 වසර දක්වා පලකළ වාර්ෂික වාර්තා පමණි. කෙසේ වුවත්, තෙල් සංස්ථාවේ 2015 වාර්ෂික වාර්තාව පාර්ලිමේන්තු වෙබ් අඩවියේ තිබේ.

ලංකා අයිඕසී වාර්ෂික වාර්තාව

තෙල් සංස්ථාවේ වාර්ෂික වාර්තාව

අදාළ කාල වෙනස් වුවත් සැසඳීමක් කිරීමට එය බාධාවක් නොවේ. මීට පෙර වසර වලදී වුවද මේ ආයතන වල ක්‍රියාකාරීත්වයන්හි ලොකු වෙනසක් නැති බැවිනි.

අදාළ කාලයන් අවසානයේදී ලංකා අයිඕසී සමාගම සතුව ඉන්ධන බෙදාහැරීමේ මධ්‍යස්ථාන 202ක්ද, තෙල් සංස්ථාව සතුව 1203ක්ද තිබුණේය. මේ ඉන්ධන බෙදාහැරීමේ මධ්‍යස්ථාන හරහා අයිඕසී සමාගම විසින් රුපියල් බිලියන 81.0ක ඉන්ධන විකුණද්දී, තෙල් සංස්ථාව විසින් රුපියල් බිලියන 376.7ක ඉන්ධන බෙදා හැර තිබේ. මේ අනුව දළ වශයෙන් තෙල් සංස්ථාව අයිඕසී සමාගම  මෙන් පස් ගුණයක් පමණ විශාලය. මේ එක් එක් ආයතනය විසින් ඉන්ධන විකුණා ලබා ඇති දළ ලාභ පහත පරිදිය.

තෙල් සංස්ථාව
ඉන්ධන විකුණා ලැබූ ආදායම (රුපියල් මිලියන) - 376,736
විකුණූ ඉන්ධන සඳහා පිරිවැය (රුපියල් මිලියන) - 337,119
දළ ලාභය (රුපියල් මිලියන) - 39,615

ලංකා අයිඕසී සමාගම 
ඉන්ධන විකුණා ලැබූ ආදායම (රුපියල් මිලියන) - 81,039
විකුණූ ඉන්ධන සඳහා පිරිවැය (රුපියල් මිලියන) - 73,982
දළ ලාභය (රුපියල් මිලියන) - 7,058

මේ අනුව, තෙල් සංස්ථාව විසින් ලංකා අයිඕසී සමාගම ඉපැයූ ලාභය මෙන් පස් ගුණයකට වඩා වැඩි ලාභයක් ලබා තිබේ. තෙල් සංස්ථාවේ ලාභ ආන්තිකය 10.5%ක් වෙද්දී, අයිඕ සී සමාගමේ ලාබ ආන්තිකය 8.7%ක් පමණි.

කෙසේ වුවද, මේ දළ ලාබයයි. ශුද්ධ ලාභය ගණනය කිරීම සඳහා සේවක වියදම්, පොලී වියදම් ආදී අනෙකුත් වක්‍ර වියදම් සියල්ලද අඩු කළ යුතුය. පහතින් ඇත්තේ එවිට තත්ත්වයයි.

ලංකා අයිඕසී සමාගම
දළ ලාභය (රුපියල් මිලියන) - 7,058
අනෙකුත් වියදම් (රුපියල් මිලියන) - 3,457
බදු ගෙවීමට පෙර ශුද්ධ ලාභය (රුපියල් මිලියන) - 3,148

තෙල් සංස්ථාව
දළ ලාභය (රුපියල් මිලියන) -  39,615
අනෙකුත් වියදම් (රුපියල් මිලියන) - 70,791
බදු ගෙවීමට පෙර ශුද්ධ ලාභය (රුපියල් මිලියන) - 27,418 ක අලාභයකි.

තෙල් සංස්ථාව පාඩු ලබන්නේ අයිඕසී සමාගමට නැති අමතර වියදම් නිසාය. අයිඕසී සමාගමේ අනෙකුත් වියදම් එහි දළ ලාභයෙන් අඩක්ව පවතිද්දී, තෙල් සංස්ථාවේ අනෙකුත් වියදම් එහි දළ ලාභය මෙන් දෙගුණයක් වී තිබෙන්නේ කොහොමද?

අයිඕසී සමාගමේ මුළු සේවක සංඛ්‍යාව 171ක් පමණි. තෙල් සංස්ථාවේ සේවක සංඛ්‍යාව 2,579කි. මේ සංඛ්‍යා දෙක සැසඳීමෙන් පමණක් වුවද කතාව සෑහෙන තරමින් තේරුම් ගත හැකිය.

මේ මිනිසුන් දවස පුරා මොනවා හෝ කාර්යයක නිරතව සිටිනවා විය හැකිය. එහෙත්, ඒ කාර්යයන් ඵලදායී කාර්යයන්නම් විය නොහැකිය.

පහත ඇත්තේ මේ හා අදාළ අජිත් පැරකුම් ජයසිංහගේ ලිපියකි.

තෙල් මිළ වැඩි වෙන ඇත්ත හේතුව මෙන්න