ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් ඊයේ (මාර්තු 25) සිට ක්රියාත්මක වන පරිදි සිය ප්රතිපත්ති පොලී අනුපාතික පදනම් අංක 25 බැගින්, එනම් 0.25% බැගින් ඉහළ නංවා තිබේ. මේ අනුව, මහ බැංකුවේ නිත්ය තැන්පතු පහසුකම් අනුපාතිකය 7.25% දක්වාත්, නිත්ය ණය පහසුකම් අනුපාතිකය 8.75% දක්වාත් ඉහළ නංවා තිබේ. මෙහි ප්රතිඵලයක් ලෙස සියළුම පොලී අනුපාතික කිසියම් ප්රමාණයකින් ඉහළ යනු ඇත.
මහ බැංකුවේ ප්රතිපත්ති පොලී අනුපාතික කියන්නේ කුමක්ද?
රටක පොලී අනුපාතික ව්යුහය (ඵලදා වක්රය) සෘජුව පාලනය කිරීමේ හැකියාවක් සෑම රටකම වාගේ මහ බැංකුවකට තිබේ. ඒ බැඳුම්කර වෙන්දේසි ආදිය හරහා නොවේ. මහ බැංකුව විසින් රජය වෙනුවෙන් බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම හා අදාළ පොලී අනුපාතික තීරණය කිරීම ලංකාවේ සුවිශේෂී තත්ත්වයක් මිස සාමාන්ය තත්ත්වය නොවේ. එහෙත්, මහ බැංකුවක් ඇති රටක එම මහ බැංකුවේ ප්රතිපත්ති පොලී අනුපාතික යොදාගනිමින් රටේ අනෙකුත් පොලී අනුපාතික වක්ර ලෙස පාලනය කිරීම සාමාන්ය දෙයකි.
රටක ජීවත් වන පුද්ගලයින් මෙන්ම ආයතනද විසින් විවිධ පරිණත කාල සඳහා ණය ලබාගැනීම හා එසේ ණය ලබාදීම සාමාන්ය තත්ත්වයකි. ලංකාවේ මූල්ය වෙළඳපොළෙහි මෙසේ ණය ලබාදෙන හා ණය ලබා ගන්නා දිගම කාලය වසර තිහක් ලෙස සැලකිය හැකිය. මේ වන විට බොහෝ දෙනා කතා කරන බැඳුම්කර සිදුවීමේදී රජය ණය ලබාගත්තේ වසර තිහක කාලයක් සඳහාය.
අනෙක් පැත්තෙන් ණය ලබා දෙන හා ලබාගන්නා කාලය එක් දිනක් තරම් කෙටි විය හැකිය. ඇතැම් විට දවස තුළ පැය කිහිපයක් සඳහා ණය ලබාගැනීමද සිදුවේ.
පොළේ හෝ පදික වේදිකාවේ වෙළඳාම් කරන බොහෝ අය එය කරන්නේ දවසේ පොලියට ණය ලබාගනිමින් බව ඒ සමාජ ස්ථරය ගැන දන්නා අය නොදැන සිටින්නට විදිහක් නැත. මේ වෙළඳපොළෙහිදී එක් දින ණය වෙනුවෙන් එවැනි වෙළෙන්දෙකු විශාල පොලී අනුපාතිකයක් ගෙවිය යුතුය.
වාණිජ බැංකු හා රාජ්ය සුරැකුම්පත් ප්රාථමික ගණුදෙනුකරුවන් වැනි මූල්ය වෙළඳපොළෙහි දැවැන්ත ආයතන අතරද ඉතා පුළුල් හා සක්රිය එක් දින ණය වෙළඳපොළක් තිබේ. ඒක්ෂණ මුදල් වෙළඳපොළ හා රාජ්ය සුරැකුම්පත් ප්රති විකුණුම්/ ප්රති මිලදී ගැනීම් වෙළඳපොළ ලෙස මේ එක්දින ණය වෙළඳපොළෙහි ප්රධාන කොටස් දෙකක් ඇති අතර ලෙස මේ කොටස් දෙකේම සාමාන්ය පොලී අනුපාතික මහ බැංකුවේ ප්රතිපත්ති පොලී අනුපාතික පාලනය කිරීම මඟින් සෘජුව පාලනය කළ හැකිය.
මහ බැංකුවේ නිත්ය තැන්පතු පහසුකම් අනුපාතිකය යනු වාණිජ බැංකුවකට තමන් සතුව ඇති අතිරික්ත අරමුදල් එක් දිනකට මහ බැංකුවේ තැන්පත් කිරීමෙන් ලබාගත හැකි පොලී අනුපාතිකයයි. මේ පොලී අනුපාතිකය 'සහතික පොලී අනුපාතිකයක්' බැවින් ඊට වඩා අඩු පොලී අනුපාතිකයකට වෙනත් අයෙකුට ණය දීමට කිසිදු බැංකුවක් නොපෙළඹේ. ඒ නිසා, මහ බැංකුවේ නිත්ය තැන්පතු පහසුකම් අනුපාතිකය යනු එක්දින ණය වෙළඳපොළෙහි සාමාන්යයෙන් පැවතිය හැකි අවම පොලී අනුපාතිකයයි.
මේ අයුරින්ම, මහ බැංකුවේ නිත්ය ණය පහසුකම් අනුපාතිකය යනු වාණිජ බැංකුවකට තමන්ට අවශ්ය හිඟ අරමුදල් එක් දිනකට මහ බැංකුවෙන් ණයට ලබාගත හැකි පොලී අනුපාතිකයයි. මේ පොලී අනුපාතිකයද 'සහතික පොලී අනුපාතිකයක්' බැවින් ඊට වඩා වැඩි පොලී අනුපාතිකයකට වෙනත් අයෙකුගෙන් ණය ලබාගැනීමට කිසිදු බැංකුවක් නොපෙළඹේ. ඒ නිසා, මහ බැංකුවේ නිත්ය ණය පහසුකම් අනුපාතිකය යනු එක්දින ණය වෙළඳපොළෙහි සාමාන්යයෙන් පැවතිය හැකි උපරිම පොලී අනුපාතිකයයි.
වෙළඳපොළෙහි එක්දින ණය ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිතව ඇති විටෙක සාමාන්ය එක්දින පොලී අනුපාතික මහ බැංකුවේ ප්රතිපත්ති පොලී අනුපාතික දෙක අතර මැද අගයක පවතින අතර ණය දෙන්නන්ට මෙන්ම ණය ගන්නා ආයතන වලටත් මහ බැංකුවේ ප්රතිපත්ති අනුපාතික වලට වඩා වෙළඳපොළ පොලී අනුපාතික වාසිදායකය. ඒ නිසා, රටේ මූල්ය ආයතන වලට හැම තිස්සේම මහ බැංකුවට දුවන්නට නොවෙනවාක් මෙන්ම පොලී අනුපාතික විශාල ලෙස උච්ඡාවචනය වීමද වැළකේ.
රටේ එක්දින ණය ඉල්ලුම ණය සැපයුමට වඩා වැඩි වූ විට පොලී අනුපාතික ක්රමයෙන් ඉහළ යයි. මේ පොලී අනුපාතික මහ බැංකුවේ නිත්ය ණය පහසුකම් අනුපාතිකයේ මට්ටමට ඉහළ ගිය විට මේ අමතර ඉල්ලුම සැපයෙන්නේ මහ බැංකුවෙනි. මහ බැංකුවෙහි තැන්පත් කරන අරමුදල් ප්රමාණයට වඩා මහ බැංකුවෙන් ලබාගන්නා ණය ප්රමාණය ඉහළ ගිය විට රටේ මුදල් සැපයුම වැඩිවන අතර එය උද්ධමනයට හේතු වේ. මෙය පාලනය කරගත හැක්කේ මහ බැංකුවේ ප්රතිපත්ති පොලී අනුපාතික ඉහළ දැමීමෙනි.
පසුගිය පෙබරවාරි මාසයේදී ජාතික පාරිභෝගික මිල දර්ශකය අනුව ලංකාවේ උද්ධමනය 8.2% දක්වා ඉහළ ගියේය. මහ බැංකුව විසින් මුදල් ප්රතිපත්ති තීරණ ගන්නේ රටේ ආර්ථිකය පිළිබඳ දර්ශක ගණනාවක් පුළුල් ලෙස විමර්ශනය කරමින් වුවත්, මේ අවස්ථාවේදී පොලී අනුපාතික ඉහළ දැමීමට මහ බැංකුව විසින් ගත් තීරණය සඳහා වැඩිම තල්ලුවක් ලබාදෙන්නට ඇතැයි සිතිය හැක්කේ නැඟී එන උද්ධමන පීඩනයයි.
උද්ධමනය 8.2%ක් ලෙස පැවතෙනු යනු අද රුපියල් 100කින් මිලදී ගත හැකි භාණ්ඩ හා සේවාවන් මිලදී ගැනීමට තවත් වසරකට පසු ඔබට රුපියල් 108.20ක් අවශ්ය වන බවයි. ඒ නිසා ඔබේ වසරක තැන්පතුවකට රුපියල් 8.2%කට වඩා අඩු පොලී අනුපාතිකයක් ලැබේනම් සැබැවින්ම ඔබට ලැබෙන දෙයක් නැත. එමෙන්ම යම් හෙයකින් ඔබට 8.2% නොඉක්මවන පොලී අනුපාතිකයකට අද ණය ලබාගත හැකිනම් ඇත්තටම ඔබ ආපසු ගෙවන්නේ ගත් මුදලට වඩා අඩු මුදලකි. ඒ, එම මුදලින් අගය අඩු නොවන භාණ්ඩයක් මිලදී ගෙන (රන් වැනි) වසරකට පසුව විකුණා පොලියත් සමඟ ණය මුදල ආපසු ගෙවීමට ඔබට හැකි වන බැවිනි.
උද්ධමනය ඉහළ යනවිට ඒ හා සමානුපාතිකව නාමික පොලී අනුපාතික ඉහළ නොයයිනම් ණය ඉල්ලුම ඉහළ යන අතර ණය සැපයුම අඩුවෙයි. එවිට, මේ අඩුව පුරවන්නට වෙන්නේ මහ බැංකුවටය. ඒ අළුතින් මුදල් සංසරණයට එකතු කරමිනි. මෙහි ප්රතිඵලය වන්නේ උද්ධමනය නැවත වටයකින් තවත් ඉහළ යාමයි. එය වලක්වාගත හැක්කේ මහ බැංකුවේ පොලී අනුපාතික 'අවශ්ය මට්ටමට' ඉහළ දැමීමෙනි.
මහ බැංකුව පොලී අනුපාතික ඉහළ දමා ඇතත් අවශ්ය තරමට පොලී අනුපාතික ඉහළ දමා ඇති බවක් නොපෙනේ. පසුගිය මාසයකට ආසන්න කාලය මුළුල්ලේම ඒක්ෂණ මුදල් වෙළඳපොළ පොලී අනුපාතික පැවතියේ මහ බැංකුවේ නිත්ය ණය පහසුකම් අනුපාතිකය වූ 8.5% මට්ටම ආසන්නයේය. බරිත සාමාන්ය ප්රතිමිලදී ගැනීම් අනුපාතික තිබුණේ ඊටත් තරමක් ඉහළිනි. මෙයින් අදහස් වන්නේ එක්දින ණය වෙළඳපොළෙහි ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත වන පොලී අනුපාතිකය 8.5% ඉක්මවූ බව හා මහ බැංකුව විසින් එම අනුපාතිකය කෘතීම ලෙස පාලනය කරගෙන සිටි බවයි.
මේ අනුව, පසුගිය සති කිහිපය මුළුල්ලේ වාණිජ බැංකු ඇතුළු මූල්ය ආයතන විසින් මහ බැංකුවේ නිත්ය ණය පහසුකම විශාල ලෙස ප්රයෝජනයට ගන්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය. මේ වන විට තෙමස් භාණ්ඩාගාර බිල්පත් පොලී අනුපාතික 9.5%පමණ ඉහළ මට්ටමක පැවතීම තුළ මේ තත්ත්වය තේරුම් ගන්නට බැරිකමක් නැත. වාණිජ බැංකුවකට 9.5% පොලී අනුපාතිකයක් ලබමින් තෙමස් භාණ්ඩාගාර බිල්පතක සිය අරමුදල් ආයෝජනය කර, නැවත එම භාණ්ඩාගාර බිල්පත ඇපයට තබමින් මහ බැංකුවෙන් 8.5%ක පොලියකට ණය ලබාගැනීමට හැකිව තිබීම තුළ ඇතිවී තිබුණේ විශාල මූල්ය වෙළඳපොළ අක්රමිකතාවයකි (anomaly). මේ තත්ත්වය තවමත් එසේම පවතී.
මහ බැංකුවේ නිත්ය ණය පහසුකම් අනුපාතය 8.75% දක්වා ඉහළ නැංවීමෙන් පසුව එක්දින පොලී අනුපාතිකද එම මට්ටමේම පැවතීමෙන් පෙනෙන්නේ මහ බැංකුවේ මුදල් ප්රතිපත්තිය ඵලදායී නොවන බවයි. මෙම පහසුකම ලබාගන්නා ආයතන වලට මහ බැංකුවෙන් අඩුපොලියට ලබාගන්නා ණය වැඩි පොලියකට රජයට ලබාදීමේ අවස්ථාව මේ හරහා තවමත් උදාවී තිබේ.
අවශ්ය ප්රමාණයට පොලී අනුපාතික ඉහළ නොදැමීම පසුගිය රජයේ මුල් කාලයේදීද මහ බැංකුව විසින් සිදුකළ අසාර්ථක පරීක්ෂණයකි. එහි මිල වසර කිහිපයකට පසු ගෙවන්නට සිදු විය. පොලී අනුපාතික අවශ්ය තරම් ඉහළ යන්නට ඉඩ නොදීම තුළ රටේ ණය ඉල්ලුම ඉහළ යයි. වාහන ණය පහසුකම් සීමා කිරීම වැනි ක්රියාමාර්ග ගැනීමට සිදුව ඇත්තේ ඒ හේතුවෙනි.
පසුගිය කාලයේ සිදුවූවාක් මෙන් 'පරක්කු වැඩිවන්නට පෙර' මහ බැංකුව විසින් සිය නිත්ය ණය පහසුකම් අනුපාතිකය, ඒක්ෂණ වෙළඳපොළ බරිත සාමාන්ය පොලී අනුපාතිකයට වඩා ඉහළින් පවතින පරිදි පොලී අනුපාතික ව්යුහය නිවැරදි කළ යුතුය.
(Image: http://www.news.lk)
Saturday, March 25, 2017
මහ බැංකුවේ ප්රතිපත්ති පොලී අනුපාතික ඉහළ දැමීම ප්රමාණවත්ද?
Labels:
උද්ධමනය,
පොලී අනුපාතික,
මහ බැංකුව,
මුදල් ප්රතිපත්ති
Thursday, March 16, 2017
පර්පෙචුවල් ලාභ (හත්වන කොටස)
පර්පෙචුවල් ලාභ (පළමු කොටස)
පර්පෙචුවල් ලාභ (දෙවන කොටස)
පර්පෙචුවල් ලාභ (තෙවන කොටස)
පර්පෙචුවල් ලාභ (සිවුවන කොටස)
පර්පෙචුවල් ලාභ (පස්වන කොටස)
පර්පෙචුවල් ලාභ (හයවන කොටස)
මහ බැංකු බැඳුම්කර සිද්ධිය අදාළව මේ වන විට අළුත් කරුණු එළිවෙමින් පවතින අතර, පර්පෙචුවල් ලාභ පිළිබඳව වඩා පරිපූර්ණ අළුත් ප්රවාදයක් ඉදිරිපත් වී තිබේ.
සියළු පාර්ශ්වයන්ට සම අවස්ථා ඇති පසුබිමකදී, කිසියම් සමාගමක් හෝ පුද්ගලයින් විසින් ව්යාපාරික කටයුත්තකින් ලාභ ලබා ගැනීම වරදක් නොවන අතර එයින් අදහස් වන්නේ එම ලාභ වලට අනුරූපව වෙනත් පාර්ශ්වයක් විසින් පාඩු ලබා ඇති බව නොවේ. තරඟකාරී තත්ත්වයකදී සියළු පාර්ශ්වයන් තමන්ගේ ලාභ හැකිතාක් වැඩි කර ගැනීමට කටයුතු කරන නිසා තමන්ගේ ආයෝජනයට, ගෙන ඇති අවදානමට හෝ සුවිශේෂී දක්ෂතාවයකට සරිලන ලාභ මිස ඊට වඩා වැඩි ලාභ ලබා ගැනීම කිසිවෙකුට පහසුවෙන් කළ නොහැකි දෙයකි.
ඉහත තත්ත්වය ඒ අයුරින්ම පවතින්නේ සියළු පාර්ශ්වයන් සිය ලාභ හැකිතාක් වැඩි කර ගැනීමට කටයුතු කරන්නේනම් පමණි. පෞද්ගලික සමාගමක හිමිකරුවන්ට එසේ නොකරන්නට හේතුවක් නැතත්, රජයට සම්බන්ධ ආයතනයක කටයුතු මේ අයුරින්ම සිදු නොවන්නට ඉඩ තිබේ. ඒ, එවැනි ආයතනයක ලාභ වැඩි කිරීමේ තීරණගන්නා පුද්ගලයින්ට එමඟින් සෘජු වාසියක් නොසැලසෙන බැවිනි.
අළුත් ප්රවාදය අනුව පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම ඉහළ ලාභ ලබා ඇත්තේ මහ බැංකුව විසින් පාලනය කෙරෙන සේවක අර්ථසාධක අරමුදලේ වියදමිනි. ඒ නිසා පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමේ බිලියන ගණනක ලාභ වලට අනුරූපව සේවක අර්ථසාධක අරමුදලට එවැනිම පාඩුවක් සිදුවී තිබේ. එමෙන්ම, මේ 'මගඩියට' පාර්ශ්ව ගණනාවක් සම්බන්ධය.
ප්රවාදය අනුව හිටපු මහබැංකු අධිපතිවරයාගේ උදවුවෙන් පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම විසින් රුපියල් 90 බැගින් බැඳුම්කර මිලදී ගෙන ඇති අතර ඉතා කෙටි කලක් තුළ එම බැඳුම්කර සේවක අර්ථසාධක අරමුදලට රුපියල් 120 බැගින් විකුණා තිබේ. මේ ගණුදෙනුව කිරීම සඳහා ලංකා බැංකුව විසින් ණය පහසුකම් සපයා ඇත. එමෙන්ම, සේවක අර්ථසාධක අරමුදලට සිය බැඳුම්කර සියල්ල සෘජුවම විකිණීම සැක උපදවන බැවින් එය කර ඇත්තේ වෙනත් ආයතන දෙකක් අතරමැදියන් ලෙස යොදාගනිමිනි.
මේ අළුත් ප්රවාදය පැරණි ප්රවාදයට වඩා තර්කානුකූල ප්රවාදයකි. පැරණි ප්රවාදය අනුව, පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම ඉහළ ලාභ ලබා ඇත්තේ හිටපු මහබැංකු අධිපතිවරයාගේ උදවුවෙන් අඩු මිලකට, එනම් ඉහළ පොලී අනුපාතිකයකට, දිගුකාලීනව බැඳුම්කර වල ආයෝජනය කිරීම මඟිනි. මේ පළමු ප්රවාදය අනුව, පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම ඉහළ ලාභ ලබා ඇත්තේ රජයට පාඩු කරවමිනි. කෝප් වාර්තාවේ මෙන්ම විගණකාධිපති වාර්තාවේද විශ්ලේෂණ වල මූලික පදනම වූයේ මෙයයි.
පැරණි ප්රවාදය නිවැරදි නොවන බව මා විසින් පෙන්වා දී අවසන්ය. රජය වැඩියෙන් ණය ගන්නවානම්, වැඩි පොලී අනුපාතිකයක්ද ගෙවන්නට සිදුවන බවත්, පොලී ආදායම් මඟින් පමණක් මෙවැනි විශාල ලාභයක් ලැබිය නොහැකි බවත් මගේ පෙර ලිපි වලින් පැහැදිලි කෙරිණි.
පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම වැනි සමාගමකට ඔවුන් විසින් වාර්තා කර ඇති මට්ටමේ ඉහළ ලාභ ලැබීමේ හැකියාවක් ඇත්තේ අඩු මිලට ගන්නා බැඳුම්කර කෙටිකලක් තුළ වැඩි මිලට විකිණීම නැවත නැවතත් කිරීමෙනි. අනිසි උදවු නොලබමින්, මෙය කළ හැකි ආකාර දෙකකි.
පළමු ක්රමය, ප්රාථමික වෙන්දේසියේ ලන්සු තැබීමේදී අනෙක් තරඟකරුවන්ට සාපේක්ෂව උපාය මාර්ගිකව හැසිරීමට වැඩි කුසලතාවක් තිබීමයි. මේ මඟින් අඩු මිලට බැඳුම්කර හිමි කරගෙන ප්රාථමික වෙන්දේසියෙන් අනතුරුව වහාම වැඩි මිලකට විකිණීමේ හැකියාවක් තරඟකරුවෙකුට තිබේ.
දෙවන ක්රමය වන්නේ වෙළඳපොළ පොලී අනුපාතිකයන්ගේ කෙටිකාලීන උච්ඡාවචනයන් පසු හඹමින් පොලී අනුපාතික තාවකාලිකව ඉහළ ගොස් පහත වැටෙන්නට ආසන්න වෙද්දී ක්ෂණිකව බැඳුම්කර මිලදී ගෙන, පොලී අනුපාතික පහත වැටී නැවත ඉහළ යන්නට ආසන්න අවස්ථා වලදී අතේ ඇති මේ බැඳුම්කර ක්ෂණිකව විකිණීමයි. මේ සඳහා පොලී අනුපාතික වල ඉදිරි කාලයේ හැසිරීම නිවැරදිව පුරෝකථනය කිරීමේ දක්ෂතාවයක් තිබිය යුතු අතර එය පහසු කටයුත්තක් නොවේ.
පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම විසින් ඉතා සාර්ථක ලෙස මේ ක්රම දෙකම අනුගමනය කර තිබේ. ඔවුන්ගේ සාර්ථකත්වයේ රහස පිටුපස ඔවුන් ලද කිසියම් අයුතු වාසියක් තිබේද යන්න ඉදිරි විමර්ශන වලදී හෙළිවන්නට ඉඩ ඇති බැවින් මා මේ ලෙහෙමින් පවතින මල්ල ඔබන්නට යන්නේ නැත. දැනට මා විසින් සිදුකර ඇති විශ්ලේෂණ සියල්ල සිදුකර ඇත්තේ මාධ්ය හරහා ප්රසිද්ධ වී ඇති පිළිගත හැකි තොරතුරු මත පදනම්ව මිස හිතළු මත නොවේ. එය ඉදිරියේදීද එසේම සිදුවනු ඇති අතර අළුතින් එකතු වනු ඇතැයි සිතිය හැකි තොරතුරු මගේ විශ්ලේෂණ සඳහා යොදා ගැනෙනු ඇත.
දෙවන ප්රවාදය අනුව පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම විසින් රුපියල් 90 බැගින් (වඩා නිවැරදිව රුපියල් 90.17 බැගින්) මිලදී ගෙන ඇත්තේ රුපියල් මිලියන 3000ක බැඳුම්කර ප්රමාණයකි. මේ බැඳුම්කර එම සමාගම වෙනුවෙන් මිලදී ගෙන ඇත්තේ ලංකා බැංකුව විසින් නිසා ලංකා බැංකුව විසින් පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමට නැවත විකුණන්නට ඇත්තේ ඊට වඩා තරමක් හෝ වැඩි මිලකට බව සිතිය හැකිය. පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම විසින් වෙන්දේසියෙන් සෘජුවම මිලදී ගෙන ඇති රුපියල් මිලියන 2000ක බැඳුම්කර ප්රමාණය මිල දී ගෙන ඇත්තේ රුපියල් 91.99-97.88 අතර වඩා ඉහළ මිලකටය. මෙයට අමතරව, ප්රාථමික වෙන්දේසියෙන් ගැනුම්කරුවෙකු විසින් බැඳුම්කර මිල දී ගන්නා අවස්ථාවේදී 10%ක රඳවා ගැනීමේ බද්දක්ද ගෙවිය යුතු බව මගේ අදහසයි.
දෙවන ප්රවාදය අනුව පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම විසින් කෙටි කලක් තුළ සෘජුව හා වක්රව සේවක අර්ථසාධක අරමුදල වෙත රුපියල් 120 බැගින් මේ බැඳුම්කර විකුණුවේද යන්න මා දන්නේ නැත. එවැන්නක් සොයා ගත හැකි විශ්වාස කටයුතු මූලාශ්රයක් මා සතුව නැත. එය එසේ සිදුවී ඇත්නම් එහිදී කිසියම් අක්රමිකතාවක් සිදුවී ඇත්ද යන්නත්, සේවක අර්ථසාධක අරමුදලට හා/හෝ රජයට එමඟින් අවාසියක් සිදුවී ඇත්ද යන්නත් අදාළ පාර්ශ්වයන් විසින් සොයා බැලිය යුතුය.
කෙසේ වුවත්, එක් කරුණක්නම් පැහැදිලිය. ඉහත ආකාරයේ සිදුවීමක් සිදුවී තිබුණත් ඒ හරහා පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමට ලබා ගත හැකි උපරිම ලාභය එම සමාගම විසින් වාර්තාකර ඇති ලාභයට වඩා බෙහෙවින්ම අඩුය. රුපියල් 90 බැගින් මිලදී ගෙන 120 බැගින් විකිණුවේනම් රුපියල් බිලියන 5ක බැඳුම්කර වලින් ලබාගත හැක්කේ රුපියල් බිලියන 1.5ක ලාභයකි. අප දන්නා පරිදි පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමේ ලාභය එමෙන් හත් අට ගුණයකටත් වඩා වැඩිය. එමෙන්ම, 2015 වෙන්දේසියේදී පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම බැඳුම්කර මිලදී ගත්තේ රුපියල් 90ට වඩා තරමක් හෝ වැඩි මිලකට බවත්, එයින් ලංකා බැංකුවට හා ප්රවාදය අනුව මේ 'මගඩියට' හවුල් වූ අනෙකුත් ආයතන වලටද යම් ලාභයක් වෙන කළ යුතු බවත්, රඳවා ගැනීමේ බදු මුදල් ගෙවිය යුතු බවත් අපි දනිමු.
අදාළ වෙන්දේසිය පැවැත්වෙන අවස්ථාවේදී මහ බැංකු අධිපතිවරයා විසින් රාජ්ය ණය දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන්ට බලපෑමක් කළ බව පෙනෙන්නට තිබේ. වෙන්දේසි කාමරයට මහ බැංකු අධිපතිවරයා පැමිණීම සාමාන්ය දෙයක් නොවේ. මෙහිදී, ආයතන ප්රධානියාගේ බලතල ඉක්මවමින් ඔහු කටයුතු කර ඇත්ද යන්න අදාළ විමර්ශන කරන පුද්ගලයින්ට භාර කටයුත්තකි.
එවැනි විමර්ශනයක ප්රතිඵල කවරක් වුවත්, පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම විසින් ලබා ඇති සමස්ත ලාභය 2015 පෙබරවාරි 27 දින සිදුවූ අකටයුත්තකට බැර කළ නොහැකිය. එසේනම් මේ දෙවන ප්රවාදයෙන් විස්තර කෙරෙන "මගඩිය" අර්ජුන් මහේන්ද්රන්ගේ කාලයට පෙරත්, ඔහුගේ කාලය තුළත්, ඉන් පසුවත් දිගින් දිගටම සිදුවුණා වන්නට පුළුවන.
මහ බැංකුව විසින් පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම ප්රාථමික ගණුදෙණුකාර සමාගමක් ලෙස පත් කරන්නේ 2013 සැප්තැම්බර් 30 වන දිනයි. එවකට මහ බැංකුවේ අධිපතිවරයා ලෙස කටයුතු කළේ අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ය. පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමේ පූර්ණ අයිතිය ඇත්තේ පර්පෙචුවල් කැපිටල් හෝල්ඩින්ග්ස් සමාගමටය. අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ සොහොයුරිය වන සිරෝමි වික්රමසිංහ, 2013 දෙසැම්බර් 23 දින පර්පෙචුවල් කැපිටල් හෝල්ඩින්ග්ස් සමාගමේ අධ්යක්ෂවරියක් බවට පත් වේ. 2014 පෙබරවාරි 05 දින පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම සිය රාජ්ය සුරැකුම්පත් ගණුදෙනු අරඹයි.
ආණ්ඩුමාරුව සිදුවී, 2015 ජනවාරි 09 දින ඉල්ලා අස්වන තුරු අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් මහ බැංකු අධිපති ධුරයේ කටයුතු කරන අතර, සිරෝමි වික්රමසිංහ 2015 මාර්තු 9 දක්වා පර්පෙචුවල් කැපිටල් හෝල්ඩින්ග්ස් සමාගමේ අධ්යක්ෂවරියක ලෙස කටයුතු කරයි. 2015 ජනවාරි 26 දින අර්ජුන් මහේන්ද්රන් මහ බැංකු අධිපති ලෙස පත් කෙරෙන අතර 'බෑණාට සැලකීම' ගැන කවුරුත් දන්නා සිදුවීම වෙන්නේ ඉන් මසකට පසුවය. 2016 ජූනි 30 දක්වා අර්ජුන් මහේන්ද්රන් මහ බැංකු අධිපති ලෙස කටයුතු කරයි.
පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම අධික ලාභ ලබන්නේ අර්ජුන් මහේන්ද්රන් මහ බැංකු අධිපති ලෙස පත් වූ දින සිට නොවේ. 2014 මාර්තු අවසානය වන විට මවු සමාගම වූ පර්පෙචුවල් කැපිටල් හෝල්ඩින්ග්ස් සමාගම විසින් යෙදවූ රුපියල් මිලියන 310.3ක ප්රාග්ධනයකට පමණක් හිම්කම් කියූ එම සමාගම පළමු වසර තුළ ලබන ලාභය මිලියන 959.5කි. මෙය 309.2%ක ප්රතිලාභ අනුපාතිකයකි.
මුල් වසරේ ලාභයෙන් වැඩි කොටසක් සමාගමේ ප්රාග්ධනයට එකතු කෙරෙන නිසා පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම දෙවන වසර අරඹන්නේ රුපියල් මිලියන 1,065.9ක ප්රාග්ධනයක් සමඟිනි. එම වසරේ ඔවුන් ලබන ලාභය රුපියල් මිලියන 5,124.3කි. ප්රතිලාභ අනුපාතිකය 480.7%කි.
දෙවන වසරේ අවසානය වෙද්දී පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමේ ප්රාග්ධනය රුපියල් මිලියන 6,164.6 දක්වා ඉහළ යයි. මේ ප්රාග්ධනය යොදවමින් ඔවුහු ඊළඟ මාස හය තුළ තවත් රුපියල් මිලියන 6,815.3ක ලාභ උපයා තිබේ. එය සමසකට 108.8%ක හෙවත් වසරකට 229.4%ක ප්රතිලාභ අනුපාතිකයකි.
අර්ජුන් මහේන්ද්රන් මහ බැංකු අධිපති ලෙස කටයුතු කළ කාලයේ, විශේෂයෙන්ම 2015 පෙබරවාරි 27 දින පැවති වෙන්දේසියේදී පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමට අනිසි වාසියක් සැලසුණු බව බොහෝ දෙනෙකු විශ්වාස කරති. මේ පිළිබඳ විමර්ශන තවමත් පැවැත්වේ. මේ හා අදාළව ශාක්ෂි දී ඇති ඇතැම් සාක්ෂිකාරියන්ගේ ප්රකාශ වල අවංකත්වය ගැන රටේ ජනාධිපතිවරයා විසින් ප්රසිද්ධියේ සහතික දීමට ඉදිරිපත් වීමෙන් පෙනෙන්නේ ඔහු මේ සිද්ධිය වී ඇති ආකාරය පිළිබඳව පූර්ව නිගමනයක සිටින බවයි. මෙය යහපත් තත්ත්වයක් නොවේ.
හිටපු අධිපතිවරයාගේ ධුර කාලය තුළ පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමට අනිසි වාසියක් ලැබී ඇති බවට මතුවන තර්කය බැහැර කළ නොහැකි වුවත්, පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමේ ඉහළ ලාභ වලට එකම හේතුව එවැනි අනිසි වාසියක් විය නොහැකිය. අර්ජුන් මහේන්ද්රන්ට පෙර අධිපති ධුරය දැරූ අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ සොහොයුරිය පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමේ පූර්ණ අයිතිය ඇති මවු සමාගමේ අධ්යක්ෂවරියකව සිටියද, අදාළ කාලය තුළ එම සමාගමට මහ බැංකුවෙන් කිසිදු අනිසි වාසියක් සැලසුණු බව වාර්තා වී නැත. ඒ කාලය තුළද පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමේ ප්රතිලාභ අනුපාතිකය 309.2% තරම් ඉහළ මට්ටමක පැවතුණේය. එමෙන්ම, අර්ජුන් මහේන්ද්රන් අධිපතිධුරයෙන් ඉවත් වීමෙන් පසුවද එම සමාගම 229.4% තරමේ ඉහළ ප්රතිලාභ අනුපාතික වාර්තා කරයි.
ඇතැම් විට පර්පෙචුවල් සමාගමේ ලාභ අනිසි ලාභ බව කිසියම් කොමිසමිකින් තීරණය කරනු ලැබ එයින් කොටසක් රජයට පවරා ගැනීම වැනි දෙයක් ඉදිරි කාලයේදී සිදුවන්නට බැරිකමක් නැත. ලංකාවේ කොමිෂන් වාර්තා වලින් කොමිෂන් පත් කරන්නන්ගේ පූර්ව නිගමන පිළිබිඹු වන්නට ඉඩකඩක් නැත්තේ නැත. එය එසේ සිදුවුවත් නොවූවත්, පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම විසින් හෝ වෙනත් එවැනි සමාගමක් විසින් බැඳුම්කර වෙළඳාමෙන් ඉදිරියේද මෙවැනි විශාල ලාභ ලැබීමට ඇති ඉඩකඩ තවමත් වැසී නැත.
Wednesday, March 8, 2017
ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල සතුටෙන්ද?
පසුගිය වසරේ මැද වන විට ඉතා දරුණු තත්ත්වයකට පත්ව තිබුණු ලංකාවේ ගෙවුම් ශේෂ අර්බුදය හමුවේ ආර්ථිකය, විශේෂයෙන්ම විදේශ අංශය, ස්ථාවරව පවත්වා ගැනීමට හැකි වුණේ ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල විසින් 2016 ජූනි සිට තෙවසරක කාලයක් තුළ ලංකාවට ලබා දීමට එකඟ වූ ඩොලර් බිලියන 1.5ක පමණ විස්තීර්ණ ණය පහසුකම හේතුවෙනි. මෙම ණය මුදලින් ඩොලර් මිලියන 168ක් පමණ වූ පළමු වාරිකය ආරම්භයේදීම ලබාදුන් අතර ඉතිරි මුදල් තවත් වාරික පහකින් ලබා දීමට නියමිතව පැවතිණි. පසුගිය නොවැම්බර් මාසයේදී සිදු කෙරුණු පළමු සමාලෝචනයෙන් අනතුරුව ඩොලර් මිලියන 162ක් පමණ වූ දෙවන වාරිකයද මුදා හැරුණේය. තෙවන වාරිකය මුදා හැරීමට පෙර මේ දෙවන සමාලෝචනය සිදු කෙරේ.
ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදලේ සමාලෝචන වාර්තාව සමස්තයක් ලෙස මිශ්ර එකක් වුවත්, ආර්ථිකයේ ඇතැම් අංශ හා අදාළ ප්රගතිය පිළිබඳව අරමුදලේ නිලධාරීන් සෑහීමට පත්ව ඇති බවක් නොපෙනේ.
විණිමය අනුපාතිකය කෘතීම ලෙස ඕනෑවට වඩා පහළින් තබා ගැනීමට උත්සාහ කිරීම නිසා ලංකාවට වරින් වර ගෙවුම් ශේෂ අර්බුද වලට මුහුණ දීමට සිදුවේ. පසුගිය දශක දෙක තුන තුළ ලංකාවට මුහුණ දුන් ගෙවුම් ශේෂ අර්බුද ගණනාවකින්ම ආර්ථිකය කඩා නොවැටී බේරුණේ ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල මඟින් ලබාදුන් විස්තීර්ණ ණය පහසුකම් හා සමගාමීව සිදුවුණු ආර්ථික ප්රතිසංස්කරණ වල උදවුවෙනි. මේ හැම විටෙකම සිදුවුණු ප්රධානම ප්රතිපත්ති වෙනස වූයේ රුපියල අවශ්ය මට්ටමට පිරිහෙන්නට හැර විදේශ අංශය නිවැරදි කරනු ලැබීමයි. පෙර අවස්ථා වලදී ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල සමඟ ගිවිසුම් අත්සන් කිරීමෙන් පසුවද රාජ්ය මූල අංශය සැලකිය යුතු ප්රගතියක් නොපෙන්වුවත්, මහ බැංකුවේ විෂය පථයට අයත් මුදල් හා විදේශ අංශ නිසි ලෙස කළමනාකරණය කිරීම නිසා සමස්තයක් ලෙස ආර්ථිකයේ ප්රගතියක් දකින්නට හැකිවිය. මෙවර මේ තත්ත්වයේ කිසියම් වෙනසක් පෙනේ.
ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදලේ සමාලෝචන වාර්තාව මෙවර විශේෂ අවධානය යොමු කරන්නේ මහ බැංකුවේ විෂය පථය යටතේ ඇති මුදල් හා විදේශ අංශ වෙතටය. එක් අතෙකින් නැඟී එන උද්ධමන අවදානම් පෙනෙන්නට තිබෙන අතර, දැකිය හැකි ප්රවණතාව නියඟයේ බලපෑම හා එකතු කළ අගය මත බදු (වැට්) වැඩි කිරීම වැනි සැපයුම් සාධක වලටම ලඝු කළ නොහැකිය. උද්ධමන පීඩන පිළිබඳව සුපරීක්ෂාකාරීව අධීක්ෂණය කර, උද්ධමනය හෝ ණය වර්ධනය පහළ යෑමක් නොවන්නේනම් මුදල් ප්රතිපත්තිය දැඩි කිරීම කෙරෙහි ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදලේ දූත පිරිස විසින් මහ බැංකුව දිරිමත් කරන්නේ එබැවිනි.
තවදුරටත්, වඩාත්ම ගැටළුකාරී හා අවදානම් සහගත තත්ත්වයක පවතින්නේ විදේශ අංශයයි. මහ බැංකුව විසින් තවමත් විණිමය අනුපාතිකය පහළ වැටීම සීමා කරමින් සිටින බව පෙනෙන්නට ඇති අතර මෙහි ප්රතිඵලයක් ලෙස රටේ විදෙස් සංචිත ක්රමයෙන් පහළ යයි. විදේශ විණිමය අනුපාතිකයෙහි නම්යශීලිත්වය පවත්වා ගැනීම පිණිස මහ බැංකුව විසින් දැඩි ක්රියාමාර්ග ගත යුතුව ඇතැයි දූත පිරිස අදහස් කරන්නේ එබැවිනි.
'නියම' මට්ටමට එන්නටනම් රුපියලේ විදේශ අගය තවදුරටත් විශාල ලෙස පිරිහිය යුතුය. මෙය ක්ෂණිකව සිදුවන්නට ඉඩ නොහැර පමා කිරීමෙන් සිදුවන්නේ අර්බුදය තවත් උග්ර වීම පමණි. රජයට කෙටිකාලීනව විදේශ ණය වාරික ගෙවන්නට ඇත්නම් මහ බැංකුව විසින් කළ යුත්තේ ඒ සඳහා අවශ්ය වන ඩොලර් හැකිතාක් වෙළඳපොළෙන් මිලදී ගැනීමයි. එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස රුපියලේ විදේශ අගය පිරිහෙනු ඇතත්, එයින් දිගුකාලීනව සැලසෙනු ඇත්තේ යහපතකි.
පසුගිය රජය විසින් ලබාගත් ණය ගැන ඕනෑවටත් වඩා කතා කෙරී ඇතත් පසුගිය රජය වත්මන් ආර්ථික අර්බුදයට පාර කැපුවේ වැඩිපුර ණය ගැනීම හේතුවෙන්ම නොවේ. ණය ගැනීම පැත්තෙන් පසුගිය රජය කළේ පෙර රජයයන් අනුගමනය කළ ක්රියාමාර්ගයම ඉදිරියට ගෙනයාමයි. පසුගිය රජය විසින් ආර්ථිකයට සිදුකළ දැවැන්තම හානිය සිදුකළේ විදේශ විණිමය ප්රතිපත්තිය හරහාය. ජාතික ආර්ථිකයක් ගැන ප්රසිද්ධියේ කතා කළත්, පසුගිය රජයේ විදේශ විණිමය ප්රතිපත්තිය හරහා සිදුකළේ ජාතික ආර්ථිකය ක්රමයෙන් විනාශ කර දැමීමයි. මෙහි වාසිය වැඩියෙන්ම ගත්තේ ඉන්දියාව වූ අතර ඉන්දියාව සමඟ පැවති වෙළඳ ගිවිසුම් වලින් ලංකාවට වාසියක් ගැනීමට නොහැකි වූයේද පැවති විදේශ විණිමය ප්රතිපත්තිය හේතුවෙනි.
ආණ්ඩු මාරුවෙන් පසු රුපියල කිසියම් ප්රමාණයකින් වැටෙන්නට ඉඩහැර ඇතත් එසේ සිදුවූ අවප්රමාණය වීම අවශ්ය නිවැරදි වීමට වඩා බෙහෙවින්ම අඩුය.
රුපියල අවප්රමාණය වන විට රුපියල් වලින් සිදු කෙරෙන විදෙස් ආයෝජන හේතුවෙන් සිදුවන ප්රාග්ධන ප්රවාහ වල දිශානතිය ආපසු හැරෙනු ඇති නමුත් එය මේ වන විටත් සෑහෙන දුරකට සිදුවී අවසන් බැවින් තවත් හානි වෙන්නට දෙයක් නැත. නියම මට්ටමට පැමිණ රුපියල ස්ථාවර වූ පසු නැවතත් කෙටිකාලීන ප්රාග්ධන ආයෝජන සිදුවනු ඇත. එමෙන්ම, රුපියල අවප්රමාණය වන විට රජය විසින් පෙර ලබාගෙන ඇති විදේශ ණය වල රුපියල් අගය ඉහළ යන නිසා ණය වැඩිවන බව පෙනුණත්, මේ ණය ආපසු ගෙවන්නට වෙන්නේ ඩොලර් වලින් නිසා එයින් එතරම් හානියක් සිදු නොවේ. විණිමය අනුපාතිකය නිවැරදි වීම නිසා ජංගම ගිණුම් ශේෂය කෙරෙහි ඇතිවිය හැකි හිතකර බලපෑම දිගුකාලීනව විදෙස් ණය වාරික ගෙවීමට පිටිවහලක් වනු ඇත.
Friday, March 3, 2017
මහ බැංකුවෙන් ගැසට් එක ගැන නිවේදනයක්!
මුදල් අමාත්යංශය විසින් මාධ්ය අවධානයට ලක් කෙරුණු ගැසට් පත්රය පිළිබඳව මහ බැංකුව විසින් පුවත්පත් නිවේදනයක් නිකුත් කර තිබේ.
"ශ්රී ලංකා රජය වෙනුවෙන් වෙන්දේසි ක්රමය මත පදනම් භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම 1997 වර්ෂයේ දී ආරම්භ කරන ලදී. භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර, ප්රාථමික අලෙවිකරුවන් හරහා වෙන්දේසියේ නිකුත් කිරීම ආරම්භ වීමත් සමඟ භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කරවල මිල සහ ප්රමාණය වෙළඳපොළ බලපෑම් හරහා තීරණය කෙරිණි. එම නිසා අදාළ ගැසට් නිවේදනයන් භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුතුවලින් පසුව ඉදිරිපත් වුවද දිනය සහ ගැසට් නිවේදන අංකය කලින් වෙන්කර ගන්නා ලද ඒවා විය. ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව පවත්නා නීතිමය අවශ්යතාවයන් සපුරාලීම සඳහා පහත සඳහන් පියවරයන් ගන්නා ලදී.
(අ) එක් එක් මූල්ය වර්ෂයක් සඳහා වූ විසර්ජන පනත යටතේ ශ්රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව මගින් අනුමත කරන ලද සීමාව තුළ යම් වර්ෂයක දී සිදු කරන ලද මුළු ණය ගැනීම් ප්රමාණය පවත්වාගෙන යන ලදී.
(ආ) මුදල් අමාත්යංශය මගින් සපයනු ලබන තොරතුරු මත පදනම්ව භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම හරහා රැස්කර ගත යුතු මුදල, පොලී අනුපාතය, වෙන්දේසි දිනය, පියවිය යුතු දිනය සහ කල්පිරීම් ඇතුළු සියලුම තොරතුරු ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව භාෂා තුනෙන්ම ජාතික පුවත්පත්වල සහ එහි වෙබ් අඩවියෙහි ප්රකාශයට පත් කරනු ලබයි.
(ඇ) එක් එක් වෙන්දේසිය අවසාන වූ වහාම එම වෙන්දේසිට අදාළ ප්රතිපල ශ්රී ලංකා මහ බැංකු වෙබ් අඩවිය හරහා පොදු මහජනතාවගේ දැන ගැනීම පිණිස බෙදා හැරේ.
නව භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර කාණ්ඩයක් නිකුත් කිරීමට අමතරව, ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව දැනටමත් නිකුත් කරන ලද භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර සඳහා පවතින කාණ්ඩයන් නැවත විවෘත කිරීමක් ද සිදු කරන අතර ඒවා පිළිගත් ජාත්යන්තර ණය කළමනාකරණ පරිචයන්ට අනුකූලව කල්පිරීමට ඉතිරිව ඇති කාලසීමාව මත පදනම්ව නිකුත් කෙරේ. එම නිසා, සලකා බලන මූල්ය වර්ෂය තුළ අලුතින් නිකුත් කරන ලද මෙන්ම නැවත විවෘත කරන ලද භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කරවලට අදාළ තොරතුරු කිසියම් වර්ෂයකට අදාල ගැසට් නිවේදනයෙහි අන්තර්ගත වේ.
ඒ අනුව ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව ලියාපදිංචි ස්කන්ධ සහ සුරැකුම්පත් ආඥා පණතේ නම් කරන ලද නීතිමය අවශ්යතාවයනට අනුකූලව කටයුතු කර ඇති බව තහවුරු කර සිටී.
ශ්රී ලංකා රජය වෙනුවෙන් නිකුත් කරන ලද භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර පූර්ණ නෛතික අධිකාරීත්වයකින් සහ බලාත්මක බවකින් යුතු බව ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් පොදු මහජනතාව වෙත සහතික වේ.
මීට අමතරව, ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව ලියාපදිංචි ස්කන්ධ සහ සුරැකුම්පත් ආඥා පනතට අදාළ යෝග්ය සංශෝධනයන් කිරීමට ශ්රී ලංකා රජය වෙත නිර්දේශයන් සිදු කරනු ඇත."
මහ බැංකුව විසින් පසුගිය කාලය පුරා ක්රියාකර ඇති ආකාරයේ ඇති අඩුපාඩු වසා ගැනීමේ අරමුණින් නිකුත් කර ඇති මේ නිවේදනයේ කියැවී ඇත්තේ මහ බැංකුවට කියන්නට අවශ්ය කොටස පමණි.
පළමුව, මහ බැංකුව විසින් මේ නිවේදනය මඟින් භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර වල නෛතික වලංගුතාවය පිළිබඳ සහතිකයක් දී තිබේ. එය මේ වෙලාවේ කල් නොයවා කිරීම වැදගත්ය. ඇතැම් වෙබ් අඩවි වල ප්රචාරය කර තිබුණු පරිදි මේ බැඳුම්කර වල නෛතික වලංගු භාවයක් නොමැති බැවින් දැන් ආණ්ඩුවට පොලී මුදල් නොගෙවා සිටින්නට පුළුවන.
හෙජින් ගනුදෙනුව සිදුකිරීමෙන් පසුව ආණ්ඩුව ක්රියාකළ ආකාරය අනුව මෙවැනි දේවල් වුවත් වෙන්නට බැරිකමක් නැතත් එවැන්නක් සිදු වන්නට ඇත්තේ නොගිණිය හැකි තරමේ ඉඩකඩකි. යම් හෙයකින් ආණ්ඩුව බැඳුම්කර සඳහා පොලී නොගෙවා හිටියොත් හෝ එවැනි සඳහනක් හෝ කලහොත් ආණ්ඩුව ඉන්පසු ණය අරගෙන හමාරය. ඒ නිසා, ආණ්ඩුව එවැන්නක් කවදාවත් කරන්නේ නැත.
කෙසේවුවද, මේ සිදුවී ඇති දේ නිසා ආණ්ඩුවට නීතිමය ප්රශ්නයකට මුහුණ දෙන්නට සිදුවන්නට බැරිකමක් නැත. කිසියම් අයෙකු මේ ගැන ප්රශ්න කරමින් නඩුවක් ගොනු කිරීම සිදුවිය හැක්කකි. සිදුවිය හැකි නරකම තත්ත්වයන් යටතේ උසාවියකින් මේ බැඳුම්කර වල වලංගු භාවය ප්රශ්න කළත්, ආණ්ඩුවට පණතක් සම්මත කරගෙන වැඩේ ගොඩදාගන්නට පුළුවන. කවුරු හෝ නඩුවක් ගොනුකරන්නට ඉඩ ඇතත්, උසාවියකින් එවැනි තීන්දුවක් දෙන්නට ඉඩකඩක් තිබීමේ හැකියාවක් වුවද පෙනෙන්නට නැත.
දැන් මේ ගැසට් පසුදාතම් දමා නිකුත් කිරීම ගැන මහ බැංකුව කියන කතාව කුමක්ද?
පුවත්පත් නිවේදනය අනුව, වෙන්දේසි ක්රමය මත පදනම් භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම 1997 වර්ෂයේ දී ආරම්භ වී ඇති අතර එයින් පසුව භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කරවල මිල සහ ප්රමාණය වෙළඳපොළ බලපෑම් හරහා තීරණය කෙරී ඇති බැවින් පවතින නීතියට අනුගත වීමේ හැකියාවක් මහ බැංකුවට තිබී නැත. ඒ නිසා, මහ බැංකුව විසින් කර ඇත්තේ මහ බැංකුවට කළ හැකි හොඳම දෙයයි. මහ බැංකුව කියන පරිදි පුවත්පත් හා මහ බැංකු වෙබ් අඩවිය හරහා තොරතුරු ප්රසිද්ධ කිරීම මඟින් මහා බැංකුව විසින් නීතිය අනුගමනය නොකළත්, නීතිය මඟින් අපේක්ෂා කළ දෙය ඉටු කර තිබේ. නීතියේ අරමුණ මහබැංකුව විසින් ඉටු කර ඇති නිසා මහ බැංකුවේ වැරැද්දක් නැත. වැරැද්ද තියෙන්නේ නීතියේය. ඒ නිසා, මහ බැංකුව විසින් ඉදිරියේදී නීතිය වෙනස් කිරීමට කටයුතු කරනු ඇත.
මහ බැංකුව මේ කියන්නේ ඇත්තද?
මේ කියන නීතිය, එනම් ලියාපදිංචි ස්කන්ධ හා සුරැකුම් ආඥා පණත 2004 වසරේදී සංශෝධනය කෙරුණු අතර මහ බැංකුව එම සංශෝධනය කිරීමේදී මූලිකත්වය ගත් ආයතනයකි. ඒ වන විට, මේ වෙන්දේසි ක්රමය ආරම්භ වී අවුරුදු හතක්ම ගතවී අවසානය. මෙවැනි ප්රශ්නයක් තිබුණානම් නීතිය ඒ වෙලාවේ සංශෝධනය කරන්නට මහ බැංකුවට පුළුවන්කම තිබුණේය. එහෙත්, මහ බැංකුව එසේ නොකළේය.
එයින් පසුව, දැන් තවත් වසර 13ක් ගෙවී ඇති අතර මේ වසර 20 පුරාවටම නීතිය වෙනස් කරගැනීමට මහ බැංකුවට මතක් වුණේ නැත. දැන් හදිසියේම එය මතක් වී ඇත!
නීතියේ ඇත්තටම ඔය කියන විදිහේ වැරැද්දක් නැත. නීතිය අනුව, පොලී අනුපාතික කලින් දැනුම් දෙන්නටද අවශ්ය නැති අතර පොලී අනුපාතික තීරණය කරන ක්රමවේදය ප්රසිද්ධ කිරීම ප්රමාණවත්ය. මහ බැංකුව එසේ නොකරන්නේ එදා මෙන්ම අදත් මහ බැංකුවට එවැනි ක්රමවේදයක් නැති බැවිනි.
වෙන්දේසියකදී මිල හා ප්රමාණය යන දෙකම එකවර තීරණය කිරීම පාරදෘශ්ය ක්රමයක් නොවේ. එවැනි ක්රමයක් පවතින විට තමන්ට අවශ්ය අයෙකුට 'සැලකිල්ලක්' කිරීමට මහ බැංකුවට නීතියෙන්ම ඉඩක් ලැබේ. ඒ නිසා, කළ යුත්තේ දැනට පවතින වැරදි ක්රමය නීතිගත කිරීම නොව පවතින නීතියට අනුගත වීමයි.
ආයතනික ක්රියාපටිපාටියක වැරැද්දක් තිබීම පුද්ගලයෙකු අතින් වැරැද්දක් සිදුවනවාට වඩා අතිශයින්ම හානිකරය. මුදල් ඇමතිලා මෙන්ම, මහ බැංකු අධිපතිලාද වෙනස් වේ. එවිට, පුද්ගලයින් වශයෙන් ඔවුන්ගෙන් සිදුවෙමින් පැවති වැරදි නැවත තවදුරටත් එසේම සිදු නොවේ. එහෙත්, ආයතනික ක්රියාපටිපාටියක ඇති වැරදි එසේ පුද්ගලයා මාරු වූ පමණින් නිවැරදි නොවේ. ඉදිරියේදී හෝ මහ බැංකුව විසින් කළ යුත්තේ මේ ගැසට් නිවේදනය වෙන්දේසි පැවැත්වීමට පෙර ප්රසිද්ධ කිරීමයි.
මෙහිදී එල්ලවී ඇති චෝදනාව වන්නේ සෘජු ප්රදාන ලෙස සිදු කළ නිකුතුද, වෙන්දේසි නිකුතු අස්සේම සඟවනු පිණිස මහ බැංකුව මෙසේ වසරකට පසු ගැසට් නිවේදන නිකුත් කළ බවයි. මහ බැංකුව සිය පුවත්පත් නිවේදනයේ ඒ ගැන කිසිවක් නොකියන්නට පරිස්සම් වී තිබේ.
සෘජු ප්රදාන ලෙස විකිණූ බැඳුම්කර පුවත්පත් වල ප්රසිද්ධ කර නැත. එක් එක් වෙන්දේසිය වෙනවෙනම ගැසට් නොකර එකම වර්ගයක බැඳුම්කර සියල්ල එකවර ගැසට් කිරීමෙන් මේ සෘජු ප්රදාන වෙන්දේසි නිකුතු අතර සැඟවිය හැකිය. මහ බැංකුව විසින් පසුදාතම් දමා ගැසට් නිවේදන මුද්රණය කර ඇත්තේ ඒ සඳහා වන්නට පුළුවන. එසේ නැතුව, නීතියේ අරමුණ ඇත්තටම ඉටුකර තිබේනම් ගැසට් නිවේදනයට පරණ දිනයක් දැමීමේ අවශ්යතාවයක් නැත. මෙසේ පරණ දිනයක් දැමූ විට පසු කාලයකදී මේ ගැසට් පරිශීලනය කරන අයෙකුට පෙනී යන්නේ වෙන්දේසි පැවැත්වීමට පෙර වසර මුලදී සියළු විස්තර ගැසට් කරමින් මහ බැංකුව පාරදෘශ්ය ලෙස කටයුතු කර ඇති බවයි. එහෙත්, ඇත්ත එය නොවේ.
(Image: Lankainformation.lk)
"ශ්රී ලංකා රජය වෙනුවෙන් වෙන්දේසි ක්රමය මත පදනම් භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම 1997 වර්ෂයේ දී ආරම්භ කරන ලදී. භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර, ප්රාථමික අලෙවිකරුවන් හරහා වෙන්දේසියේ නිකුත් කිරීම ආරම්භ වීමත් සමඟ භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කරවල මිල සහ ප්රමාණය වෙළඳපොළ බලපෑම් හරහා තීරණය කෙරිණි. එම නිසා අදාළ ගැසට් නිවේදනයන් භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුතුවලින් පසුව ඉදිරිපත් වුවද දිනය සහ ගැසට් නිවේදන අංකය කලින් වෙන්කර ගන්නා ලද ඒවා විය. ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව පවත්නා නීතිමය අවශ්යතාවයන් සපුරාලීම සඳහා පහත සඳහන් පියවරයන් ගන්නා ලදී.
(අ) එක් එක් මූල්ය වර්ෂයක් සඳහා වූ විසර්ජන පනත යටතේ ශ්රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුව මගින් අනුමත කරන ලද සීමාව තුළ යම් වර්ෂයක දී සිදු කරන ලද මුළු ණය ගැනීම් ප්රමාණය පවත්වාගෙන යන ලදී.
(ආ) මුදල් අමාත්යංශය මගින් සපයනු ලබන තොරතුරු මත පදනම්ව භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම හරහා රැස්කර ගත යුතු මුදල, පොලී අනුපාතය, වෙන්දේසි දිනය, පියවිය යුතු දිනය සහ කල්පිරීම් ඇතුළු සියලුම තොරතුරු ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව භාෂා තුනෙන්ම ජාතික පුවත්පත්වල සහ එහි වෙබ් අඩවියෙහි ප්රකාශයට පත් කරනු ලබයි.
(ඇ) එක් එක් වෙන්දේසිය අවසාන වූ වහාම එම වෙන්දේසිට අදාළ ප්රතිපල ශ්රී ලංකා මහ බැංකු වෙබ් අඩවිය හරහා පොදු මහජනතාවගේ දැන ගැනීම පිණිස බෙදා හැරේ.
නව භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර කාණ්ඩයක් නිකුත් කිරීමට අමතරව, ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව දැනටමත් නිකුත් කරන ලද භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර සඳහා පවතින කාණ්ඩයන් නැවත විවෘත කිරීමක් ද සිදු කරන අතර ඒවා පිළිගත් ජාත්යන්තර ණය කළමනාකරණ පරිචයන්ට අනුකූලව කල්පිරීමට ඉතිරිව ඇති කාලසීමාව මත පදනම්ව නිකුත් කෙරේ. එම නිසා, සලකා බලන මූල්ය වර්ෂය තුළ අලුතින් නිකුත් කරන ලද මෙන්ම නැවත විවෘත කරන ලද භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කරවලට අදාළ තොරතුරු කිසියම් වර්ෂයකට අදාල ගැසට් නිවේදනයෙහි අන්තර්ගත වේ.
ඒ අනුව ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව ලියාපදිංචි ස්කන්ධ සහ සුරැකුම්පත් ආඥා පණතේ නම් කරන ලද නීතිමය අවශ්යතාවයනට අනුකූලව කටයුතු කර ඇති බව තහවුරු කර සිටී.
ශ්රී ලංකා රජය වෙනුවෙන් නිකුත් කරන ලද භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර පූර්ණ නෛතික අධිකාරීත්වයකින් සහ බලාත්මක බවකින් යුතු බව ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් පොදු මහජනතාව වෙත සහතික වේ.
මීට අමතරව, ශ්රී ලංකා මහ බැංකුව ලියාපදිංචි ස්කන්ධ සහ සුරැකුම්පත් ආඥා පනතට අදාළ යෝග්ය සංශෝධනයන් කිරීමට ශ්රී ලංකා රජය වෙත නිර්දේශයන් සිදු කරනු ඇත."
මහ බැංකුව විසින් පසුගිය කාලය පුරා ක්රියාකර ඇති ආකාරයේ ඇති අඩුපාඩු වසා ගැනීමේ අරමුණින් නිකුත් කර ඇති මේ නිවේදනයේ කියැවී ඇත්තේ මහ බැංකුවට කියන්නට අවශ්ය කොටස පමණි.
පළමුව, මහ බැංකුව විසින් මේ නිවේදනය මඟින් භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර වල නෛතික වලංගුතාවය පිළිබඳ සහතිකයක් දී තිබේ. එය මේ වෙලාවේ කල් නොයවා කිරීම වැදගත්ය. ඇතැම් වෙබ් අඩවි වල ප්රචාරය කර තිබුණු පරිදි මේ බැඳුම්කර වල නෛතික වලංගු භාවයක් නොමැති බැවින් දැන් ආණ්ඩුවට පොලී මුදල් නොගෙවා සිටින්නට පුළුවන.
හෙජින් ගනුදෙනුව සිදුකිරීමෙන් පසුව ආණ්ඩුව ක්රියාකළ ආකාරය අනුව මෙවැනි දේවල් වුවත් වෙන්නට බැරිකමක් නැතත් එවැන්නක් සිදු වන්නට ඇත්තේ නොගිණිය හැකි තරමේ ඉඩකඩකි. යම් හෙයකින් ආණ්ඩුව බැඳුම්කර සඳහා පොලී නොගෙවා හිටියොත් හෝ එවැනි සඳහනක් හෝ කලහොත් ආණ්ඩුව ඉන්පසු ණය අරගෙන හමාරය. ඒ නිසා, ආණ්ඩුව එවැන්නක් කවදාවත් කරන්නේ නැත.
කෙසේවුවද, මේ සිදුවී ඇති දේ නිසා ආණ්ඩුවට නීතිමය ප්රශ්නයකට මුහුණ දෙන්නට සිදුවන්නට බැරිකමක් නැත. කිසියම් අයෙකු මේ ගැන ප්රශ්න කරමින් නඩුවක් ගොනු කිරීම සිදුවිය හැක්කකි. සිදුවිය හැකි නරකම තත්ත්වයන් යටතේ උසාවියකින් මේ බැඳුම්කර වල වලංගු භාවය ප්රශ්න කළත්, ආණ්ඩුවට පණතක් සම්මත කරගෙන වැඩේ ගොඩදාගන්නට පුළුවන. කවුරු හෝ නඩුවක් ගොනුකරන්නට ඉඩ ඇතත්, උසාවියකින් එවැනි තීන්දුවක් දෙන්නට ඉඩකඩක් තිබීමේ හැකියාවක් වුවද පෙනෙන්නට නැත.
දැන් මේ ගැසට් පසුදාතම් දමා නිකුත් කිරීම ගැන මහ බැංකුව කියන කතාව කුමක්ද?
පුවත්පත් නිවේදනය අනුව, වෙන්දේසි ක්රමය මත පදනම් භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම 1997 වර්ෂයේ දී ආරම්භ වී ඇති අතර එයින් පසුව භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කරවල මිල සහ ප්රමාණය වෙළඳපොළ බලපෑම් හරහා තීරණය කෙරී ඇති බැවින් පවතින නීතියට අනුගත වීමේ හැකියාවක් මහ බැංකුවට තිබී නැත. ඒ නිසා, මහ බැංකුව විසින් කර ඇත්තේ මහ බැංකුවට කළ හැකි හොඳම දෙයයි. මහ බැංකුව කියන පරිදි පුවත්පත් හා මහ බැංකු වෙබ් අඩවිය හරහා තොරතුරු ප්රසිද්ධ කිරීම මඟින් මහා බැංකුව විසින් නීතිය අනුගමනය නොකළත්, නීතිය මඟින් අපේක්ෂා කළ දෙය ඉටු කර තිබේ. නීතියේ අරමුණ මහබැංකුව විසින් ඉටු කර ඇති නිසා මහ බැංකුවේ වැරැද්දක් නැත. වැරැද්ද තියෙන්නේ නීතියේය. ඒ නිසා, මහ බැංකුව විසින් ඉදිරියේදී නීතිය වෙනස් කිරීමට කටයුතු කරනු ඇත.
මහ බැංකුව මේ කියන්නේ ඇත්තද?
මේ කියන නීතිය, එනම් ලියාපදිංචි ස්කන්ධ හා සුරැකුම් ආඥා පණත 2004 වසරේදී සංශෝධනය කෙරුණු අතර මහ බැංකුව එම සංශෝධනය කිරීමේදී මූලිකත්වය ගත් ආයතනයකි. ඒ වන විට, මේ වෙන්දේසි ක්රමය ආරම්භ වී අවුරුදු හතක්ම ගතවී අවසානය. මෙවැනි ප්රශ්නයක් තිබුණානම් නීතිය ඒ වෙලාවේ සංශෝධනය කරන්නට මහ බැංකුවට පුළුවන්කම තිබුණේය. එහෙත්, මහ බැංකුව එසේ නොකළේය.
එයින් පසුව, දැන් තවත් වසර 13ක් ගෙවී ඇති අතර මේ වසර 20 පුරාවටම නීතිය වෙනස් කරගැනීමට මහ බැංකුවට මතක් වුණේ නැත. දැන් හදිසියේම එය මතක් වී ඇත!
නීතියේ ඇත්තටම ඔය කියන විදිහේ වැරැද්දක් නැත. නීතිය අනුව, පොලී අනුපාතික කලින් දැනුම් දෙන්නටද අවශ්ය නැති අතර පොලී අනුපාතික තීරණය කරන ක්රමවේදය ප්රසිද්ධ කිරීම ප්රමාණවත්ය. මහ බැංකුව එසේ නොකරන්නේ එදා මෙන්ම අදත් මහ බැංකුවට එවැනි ක්රමවේදයක් නැති බැවිනි.
වෙන්දේසියකදී මිල හා ප්රමාණය යන දෙකම එකවර තීරණය කිරීම පාරදෘශ්ය ක්රමයක් නොවේ. එවැනි ක්රමයක් පවතින විට තමන්ට අවශ්ය අයෙකුට 'සැලකිල්ලක්' කිරීමට මහ බැංකුවට නීතියෙන්ම ඉඩක් ලැබේ. ඒ නිසා, කළ යුත්තේ දැනට පවතින වැරදි ක්රමය නීතිගත කිරීම නොව පවතින නීතියට අනුගත වීමයි.
ආයතනික ක්රියාපටිපාටියක වැරැද්දක් තිබීම පුද්ගලයෙකු අතින් වැරැද්දක් සිදුවනවාට වඩා අතිශයින්ම හානිකරය. මුදල් ඇමතිලා මෙන්ම, මහ බැංකු අධිපතිලාද වෙනස් වේ. එවිට, පුද්ගලයින් වශයෙන් ඔවුන්ගෙන් සිදුවෙමින් පැවති වැරදි නැවත තවදුරටත් එසේම සිදු නොවේ. එහෙත්, ආයතනික ක්රියාපටිපාටියක ඇති වැරදි එසේ පුද්ගලයා මාරු වූ පමණින් නිවැරදි නොවේ. ඉදිරියේදී හෝ මහ බැංකුව විසින් කළ යුත්තේ මේ ගැසට් නිවේදනය වෙන්දේසි පැවැත්වීමට පෙර ප්රසිද්ධ කිරීමයි.
මෙහිදී එල්ලවී ඇති චෝදනාව වන්නේ සෘජු ප්රදාන ලෙස සිදු කළ නිකුතුද, වෙන්දේසි නිකුතු අස්සේම සඟවනු පිණිස මහ බැංකුව මෙසේ වසරකට පසු ගැසට් නිවේදන නිකුත් කළ බවයි. මහ බැංකුව සිය පුවත්පත් නිවේදනයේ ඒ ගැන කිසිවක් නොකියන්නට පරිස්සම් වී තිබේ.
සෘජු ප්රදාන ලෙස විකිණූ බැඳුම්කර පුවත්පත් වල ප්රසිද්ධ කර නැත. එක් එක් වෙන්දේසිය වෙනවෙනම ගැසට් නොකර එකම වර්ගයක බැඳුම්කර සියල්ල එකවර ගැසට් කිරීමෙන් මේ සෘජු ප්රදාන වෙන්දේසි නිකුතු අතර සැඟවිය හැකිය. මහ බැංකුව විසින් පසුදාතම් දමා ගැසට් නිවේදන මුද්රණය කර ඇත්තේ ඒ සඳහා වන්නට පුළුවන. එසේ නැතුව, නීතියේ අරමුණ ඇත්තටම ඉටුකර තිබේනම් ගැසට් නිවේදනයට පරණ දිනයක් දැමීමේ අවශ්යතාවයක් නැත. මෙසේ පරණ දිනයක් දැමූ විට පසු කාලයකදී මේ ගැසට් පරිශීලනය කරන අයෙකුට පෙනී යන්නේ වෙන්දේසි පැවැත්වීමට පෙර වසර මුලදී සියළු විස්තර ගැසට් කරමින් මහ බැංකුව පාරදෘශ්ය ලෙස කටයුතු කර ඇති බවයි. එහෙත්, ඇත්ත එය නොවේ.
(Image: Lankainformation.lk)
Wednesday, March 1, 2017
ගැසට් එක බොරුවක්ද?
(මෙම ලිපිය මාර්තු 01 දින සංශෝධනය කෙරෙණි. අළුතින් එකතු කළ කොටස් දුඹුරු පැහැයෙන් දක්වා තිබේ.)
අද "බැඳුම්කර නාට්යයේ" දෙවන සංවත්සරය සැමරෙන දිනයයි. වසර දෙකක් ගතවී ඇතත්, මේ නාට්යය සඳහා වන ප්රේක්ෂක ප්රතිචාර තවමත් අඩු වී නැති අතර වරින් වර නාට්යට එකතුවන අළුත් කොටස් හා අළුත් නළු නිලියන් නිසා කුතුහලය එන්න එන්නම වැඩි වේ.
පසුගිය සති කිහිපය තුළ මේ නාට්යයට අළුත් ජවනිකා දෙකක් එකතු විය. එයින් පළමුවැන්න පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමේ 2016 මාර්තු- සැප්තැම්බර් අතර සමසක කාලය සඳහා වූ මූල්ය ප්රකාශනයි. අදාළ කාලය තුළ එම සමාගම විසින් වලින් රුපියල් මිලියන 6,815.3 ක ලාභයක් ලබා තිබේ. ඊට පෙර වසර තුළ එම සමාගම විසින් රුපියල් මිලියන 5,124.3 ක ලාභයක් ලබා තිබුණේය. මේ අනුව, මාස 18ක් තුළ පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම විසින් ලබා ඇති ලාභය රුපියල් බිලියන 12කට ආසන්නය.
දෙවැනියට, බැඳුම්කර නිකුතු හා අදාළව හිටපු ජනාධිපති හා මුදල් අමාත්ය මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් නිකුත් කෙරුණු 2015 ජනවාරි 01 දාතමැති ගැසට් නිවේදනයක්ද, තමන්ගේ නමින් නිකුත්ව තිබුණු එම ගැසට් නිවේදනය පිළිබඳ වගකීම ප්රතික්ෂේප කරමින් මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් සිදු කළ මාධ්ය නිවේදනයක්ද මේ ලැයිස්තුවට එකතු විය. අදාළ ගැසට් නිවේදනය අනුව, 2015 පෙබරවාරි 27 දින මහ බැංකුව විසින් රුපියල් මිලියන දසදහස් පනස් අටක් වර්ෂයකට සියයට 12.5ක පොලියකට තිස් අවුරුදු කාලයක් සඳහා ලබාගෙන ඇත්තේ 2015 ජනවාරි 01 දින මුදල් හා ක්රමසම්පාදන අමාත්ය මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් එසේ කරන ලෙසට අදාළ නිලධාරීන්ට නිකුත් කර ඇති ආඥාවක් අනුවය.
මේ ගැසට් කතාව කුමක්ද?
මේ පිළිබඳ නිසි පැහැදිලි කිරීමක් මේ වන තුරුත් කිසිදු ප්රධාන හෝ අප්රධාන මාධ්යයක සිදු කෙරී නොමැති බව පෙනේ. මේ ඒ දැනගන්නට උනන්දුවක් දක්වන අයට "සිදුවී ඇති දෙය ගැන" පැහැදිලි කිරීමකි.
ලියාපදිංචි ස්කන්ධ හා සුරැකුම්පත් ආඥාපණතේ හතරවන වගන්තිය අනුව රජය විසින් බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම මඟින් ණය ලබා ගැනීමට පෙර පහත විධිවිධාන අනුගමනය කළ යුතුය.
"මූල්ය විෂය සම්බන්ධ වගකීම දරන අමාත්ය වරයා විසින් මෙම ආඥාපණතේ විධිවිධාන ප්රකාර ලබා ගැනීමට නියමිත එක් එක් ණය මුදල හා අදාළව පහත කරුණු ඇතුළත් ආඥාවක් නිකුත් කර රජයේ ගැසට් පත්රයේ ප්රසිද්ධ කළ යුතුය.
(අ) ලබා ගැනීමට නියමිත ණය මුදල
(ආ) එම ණය ලබා ගන්නා ආකාරය හා ක්රමවේදය
(ඇ) ගෙවන පොලී අනුපාතිකය හෝ එම පොලී අනුපාතිකය තීරණය කරන ක්රමය
(ඈ) පොලී මුදල් ගෙවීමට නියමිත දින වකවානු
(ඉ, ඊ) මුල් මුදල ආපසු ගෙවීම හා අදාළ දින වකවානු ඇතුළු තවත් කරුණු"
දැන් පෙනෙන්නට ඇති පරිදි කාලයක් තිස්සේම මේ දේවල් නිසි ලෙස සිදුවී නැති අතර මහ බැංකුව හා මුදල් අමාත්යංශය (මුදල් ඇමතිද ඇතුළුව) විසින් හොඳින් "නීතිය නවා" තිබේ. එමෙන්ම, මේ තත්ත්වය මේ වන තුරුත් වෙනස් වීද නැත.
නීතිය අනුව පාරදෘශ්ය ලෙස සිදුවිය යුතු වුවත්, මහ බැංකුව විසින් වෙන්දේසියකදී ලබාගන්නා අරමුදල් ප්රමාණය හිතුමතේට වෙනස් කර ඇති /වෙනස් කරන අතර එම හේතුව නිසාම පොලී අනුපාතිකය තීරණය කරන ක්රමයද පාරදෘශ්ය නොවන ක්රමයකි. මෙසේ කිරීම නීත්යානුකූල නොවන නිසා අදාළ නිලධාරීන් විසින් මේ කටයුත්තට නීතිමය ආවරණය ලබාගැනීම සඳහා අනුගමනය කර ඇත්තේ 1984 ප්රබන්ධයේ ක්රමයි. එනම්, තමන්ගේම ක්රමයකට වෙන්දේසි පවත්වා හෝ සෘජු විකිණීම් ලෙස බැඳුම්කර නිකුත්කර මාස ගණනාවකට පසුව ජනවාරි මාසයේදී නිකුත් කළ ලෙසින් ගැසට් නිවේදනය මුද්රණය කිරීමයි. හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් නිකුත් කළ මාධ්ය නිවේදනයේ මේ සියළු තොරතුරු ඔහු විසින්ම මේ අයුරින්ම විස්තර කර තිබේ. එයින් සිදුවී ඇත්තේ නීතිය නැවීමක් බව තවමත් ඔහුට නොතේරෙන බව එයින් පෙනේ.
මේ ආකාරයෙන් 2013 වසරේදී මිල දී ගැනීමට නියමිත බැඳුම්කර පිළිබඳව නිවේදනය එම බැඳුම්කර නිකුත් කර මාසගණනාවකට විසිඑකකට පමණ පසුව 2014 සැප්තැම්බර් මාසයේදී 2013 ජනවාරි 01 දින මුදල් අමාත්ය මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් නිකුත් කරනු ලැබූ ආඥාවක් ලෙස නිකුත් කර තිබේ. මේ අයුරින්ම, 2014 වසරේදී මිල දී ගැනීමට නියමිත බැඳුම්කර පිළිබඳව නිවේදනය 2014 ජනවාරි 29 දින මුදල් අමාත්ය මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් නිකුත් කරනු ලැබූ ආඥාවක් ලෙස එම 2015 වසරේ සැප්තැම්බරයේදී පමණ නිකුත් කර තිබේ. ඒ වන විටද, මුදල් ඇමති ලෙස කටයුතු කළේ මහින්ද රාජපක්ෂ නොව රවී කරුණානායකයි. මහ බැංකුවේ අධිපති වූයේ අර්ජුන් මහේන්ද්රන්ය. මෙසේ 2015 අගදී පළවූ 2014 වසර සඳහා වන ගැසට් පත්රය වැඩි දෙනෙකුගේ අවධානයට ලක්වී නොමැති බව පෙනේ. මුද්රණය කළ දිනය මා අනුමාන කරන්නේ මේ ගැසට් වල පහතින් ඇති අනුක්රමික අංක අනුවය.
2014 ජනවාරි ජනාධිපතිවරණයෙන් පසුව මුදල් අමාත්ය ධුරය වෙනස්වූ බැවින්, වසර ගණනක් මේ අයුරින් සිදු කළ පසුදාතම් දැමීමේ කටයුත්ත අවුල් වී ඇති බව පෙනේ. මෙහිදී, 2015 වසර සඳහා වූ ගැසට් පත්රය ප්රකාශයට පත්කර ඇත්තේ 2015 ජනවාරි මාසයේ සිදුකරන අයුරින් වුවත් ඇත්තටම එය කර ඇත්තේ 2016 නොවැම්බර් මාසයේදී පමණ බව අනුමාන කළ හැකිය. ඇතැම් විට, මහ බැංකුවේ නිලධාරීන් විසින් 2014 හා 2015 වසර වල ජනවාරි මාසයේදී වලදී මේ ආඥාවට මහින්ද රාජපක්ෂගේ අත්සන ගෙන මාස ගණනාවකට පසු සකස් කරන ලද උපලේඛණයක්ද සමඟ නොවැම්බරයේදී රජයේ මුද්රණාලයට යැවුවා විය හැකිය.
පෙනී යන කරුණු අනුව, ගැටළු සහගත 2015 වසර පැත්තකින් තිබ්බත්, 2016 ජනවාරි සිට මේ දක්වා නිකුත් කර ඇති බැඳුම්කර හා අදාළ ගැසට් නිවේදන මේ වන තුරුත් ප්රකාශයට පත්වී නැත. ඒ නිසා ඒ සුරැකුම්පත් වල නෛතික වලංගු භාවය පිළිබඳ ගැටළුකාරී තත්ත්වයක් තිබෙන්නට වුවද කිසියම් ඉඩක් තිබේ. පෙනෙන්නට ඇති පරිදි, මේ තත්ත්වය පසුගිය කාලය මුළුල්ලේම මේ අයුරින් අවිනිශ්චිතව පැවතී ඇත.
මේ ගැසට් නිවේදන පරිශීලනය කර ඇති බොහෝ දෙනෙකුට ගැටළුවක් වී ඇත්තේ පෙර වසරක නිකුත් කර ඇති බැඳුම්කර නැවත නිකුත් කිරීමට ආඥා කර ඇත්තේ ඇයිද යන්නයි. මෙය ඉතා සරල කරුණකි. පෙර නිකුත් කර ඇති කාණ්ඩ වලට අයත් සුරැකුම්පත් තවත් කිසියම් ප්රමාණයක් පසුව නිකුත් කිරීම මහ බැංකුව විසින් බොහෝ විට කරන දෙයකි. උදාහරණයක් ලෙස 2015 පෙබරවාරි 27 දින නිකුත් කළ 30 අවුරුදු බැඳුම්කරයක අද වන විට කල්පිරීමට ඉතිරිවී ඇති කාලය අවුරුදු 28කි. මෙහිදී මහ බැංකුව විසින් කරන්නේ අවුරුදු 28ක බැඳුම්කරයක් නිකුත් කිරීම වෙනුවට වසර දෙකක් පැරණි අවුරුදු 30ක බැඳුම්කර අද අළුතින් නිකුත් කිරීමයි. එසේ කළ විට මේ බැඳුම්කර පෙර නිකුත් කර ඇති බැඳුම්කර වලට හරියටම සමාන වන අතර එසේ කිරීමෙන් ලැබෙන වාසිය විස්තර කරන්නට මා මෙහි ඉඩ ගන්නේ නැත.
මේ කරුණ අඩුම වශයෙන් වසර ගණනක් මුදල් ඇමතිවරයා ලෙස කටයුතු කරමින් මේ ආඥා නිකුත් කළ මහින්ද රාජපක්ෂට තවමත් නොතේරෙන බව පෙනේ. සිය මාධ්ය නිවේදනයේ 2011 සිට නිකුත් කළ බැඳුම්කර ගැන ඔහු කතාකරන්නේ ඒ නිසාය. ඇත්තටම මේ සියල්ල 2015 වසරේදී නිකුත් කළ බැඳුම්කරයි. ලංකාවේ බොහෝ දේශපාලනඥයින් විසින් කරන්නේ නිලධාරීන් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලේඛණ වලට කණ අස්සන ගැහීම පමණක් බව මේ මාධ්ය නිවේදනය හරහා ඔහු විසින් තහවුරු කරයි. එහි වාසිය ගන්නේ නිලධාරීන් විසිනි.
එමෙන්ම, මේ හා අදාළව මුදල් අමාත්යාංශය විසින් නිකුත් කළ බව කියන, මුදල් අමාත්යංශයේ ලේකම් වරයා පත්තරෙන් දැක ඇති, මාධ්ය නිවේදනය සඳහා දායක වූ අයටද මේ කරුණ ගැන අවබෝධයක් තිබී නැති බව පෙනේ.
(Image: http://www.dailymail.co.uk/wires/afp/article-2842108/Sri-Lanka-president-seeks-election-snap-polls.html)
අද "බැඳුම්කර නාට්යයේ" දෙවන සංවත්සරය සැමරෙන දිනයයි. වසර දෙකක් ගතවී ඇතත්, මේ නාට්යය සඳහා වන ප්රේක්ෂක ප්රතිචාර තවමත් අඩු වී නැති අතර වරින් වර නාට්යට එකතුවන අළුත් කොටස් හා අළුත් නළු නිලියන් නිසා කුතුහලය එන්න එන්නම වැඩි වේ.
පසුගිය සති කිහිපය තුළ මේ නාට්යයට අළුත් ජවනිකා දෙකක් එකතු විය. එයින් පළමුවැන්න පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගමේ 2016 මාර්තු- සැප්තැම්බර් අතර සමසක කාලය සඳහා වූ මූල්ය ප්රකාශනයි. අදාළ කාලය තුළ එම සමාගම විසින් වලින් රුපියල් මිලියන 6,815.3 ක ලාභයක් ලබා තිබේ. ඊට පෙර වසර තුළ එම සමාගම විසින් රුපියල් මිලියන 5,124.3 ක ලාභයක් ලබා තිබුණේය. මේ අනුව, මාස 18ක් තුළ පර්පෙචුවල් ට්රෙෂරිස් සමාගම විසින් ලබා ඇති ලාභය රුපියල් බිලියන 12කට ආසන්නය.
දෙවැනියට, බැඳුම්කර නිකුතු හා අදාළව හිටපු ජනාධිපති හා මුදල් අමාත්ය මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් නිකුත් කෙරුණු 2015 ජනවාරි 01 දාතමැති ගැසට් නිවේදනයක්ද, තමන්ගේ නමින් නිකුත්ව තිබුණු එම ගැසට් නිවේදනය පිළිබඳ වගකීම ප්රතික්ෂේප කරමින් මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් සිදු කළ මාධ්ය නිවේදනයක්ද මේ ලැයිස්තුවට එකතු විය. අදාළ ගැසට් නිවේදනය අනුව, 2015 පෙබරවාරි 27 දින මහ බැංකුව විසින් රුපියල් මිලියන දසදහස් පනස් අටක් වර්ෂයකට සියයට 12.5ක පොලියකට තිස් අවුරුදු කාලයක් සඳහා ලබාගෙන ඇත්තේ 2015 ජනවාරි 01 දින මුදල් හා ක්රමසම්පාදන අමාත්ය මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් එසේ කරන ලෙසට අදාළ නිලධාරීන්ට නිකුත් කර ඇති ආඥාවක් අනුවය.
මේ ගැසට් කතාව කුමක්ද?
මේ පිළිබඳ නිසි පැහැදිලි කිරීමක් මේ වන තුරුත් කිසිදු ප්රධාන හෝ අප්රධාන මාධ්යයක සිදු කෙරී නොමැති බව පෙනේ. මේ ඒ දැනගන්නට උනන්දුවක් දක්වන අයට "සිදුවී ඇති දෙය ගැන" පැහැදිලි කිරීමකි.
ලියාපදිංචි ස්කන්ධ හා සුරැකුම්පත් ආඥාපණතේ හතරවන වගන්තිය අනුව රජය විසින් බැඳුම්කර නිකුත් කිරීම මඟින් ණය ලබා ගැනීමට පෙර පහත විධිවිධාන අනුගමනය කළ යුතුය.
"මූල්ය විෂය සම්බන්ධ වගකීම දරන අමාත්ය වරයා විසින් මෙම ආඥාපණතේ විධිවිධාන ප්රකාර ලබා ගැනීමට නියමිත එක් එක් ණය මුදල හා අදාළව පහත කරුණු ඇතුළත් ආඥාවක් නිකුත් කර රජයේ ගැසට් පත්රයේ ප්රසිද්ධ කළ යුතුය.
(අ) ලබා ගැනීමට නියමිත ණය මුදල
(ආ) එම ණය ලබා ගන්නා ආකාරය හා ක්රමවේදය
(ඇ) ගෙවන පොලී අනුපාතිකය හෝ එම පොලී අනුපාතිකය තීරණය කරන ක්රමය
(ඈ) පොලී මුදල් ගෙවීමට නියමිත දින වකවානු
(ඉ, ඊ) මුල් මුදල ආපසු ගෙවීම හා අදාළ දින වකවානු ඇතුළු තවත් කරුණු"
දැන් පෙනෙන්නට ඇති පරිදි කාලයක් තිස්සේම මේ දේවල් නිසි ලෙස සිදුවී නැති අතර මහ බැංකුව හා මුදල් අමාත්යංශය (මුදල් ඇමතිද ඇතුළුව) විසින් හොඳින් "නීතිය නවා" තිබේ. එමෙන්ම, මේ තත්ත්වය මේ වන තුරුත් වෙනස් වීද නැත.
නීතිය අනුව පාරදෘශ්ය ලෙස සිදුවිය යුතු වුවත්, මහ බැංකුව විසින් වෙන්දේසියකදී ලබාගන්නා අරමුදල් ප්රමාණය හිතුමතේට වෙනස් කර ඇති /වෙනස් කරන අතර එම හේතුව නිසාම පොලී අනුපාතිකය තීරණය කරන ක්රමයද පාරදෘශ්ය නොවන ක්රමයකි. මෙසේ කිරීම නීත්යානුකූල නොවන නිසා අදාළ නිලධාරීන් විසින් මේ කටයුත්තට නීතිමය ආවරණය ලබාගැනීම සඳහා අනුගමනය කර ඇත්තේ 1984 ප්රබන්ධයේ ක්රමයි. එනම්, තමන්ගේම ක්රමයකට වෙන්දේසි පවත්වා හෝ සෘජු විකිණීම් ලෙස බැඳුම්කර නිකුත්කර මාස ගණනාවකට පසුව ජනවාරි මාසයේදී නිකුත් කළ ලෙසින් ගැසට් නිවේදනය මුද්රණය කිරීමයි. හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් නිකුත් කළ මාධ්ය නිවේදනයේ මේ සියළු තොරතුරු ඔහු විසින්ම මේ අයුරින්ම විස්තර කර තිබේ. එයින් සිදුවී ඇත්තේ නීතිය නැවීමක් බව තවමත් ඔහුට නොතේරෙන බව එයින් පෙනේ.
මේ ආකාරයෙන් 2013 වසරේදී මිල දී ගැනීමට නියමිත බැඳුම්කර පිළිබඳව නිවේදනය එම බැඳුම්කර නිකුත් කර මාස
2014 ජනවාරි ජනාධිපතිවරණයෙන් පසුව මුදල් අමාත්ය ධුරය වෙනස්වූ බැවින්, වසර ගණනක් මේ අයුරින් සිදු කළ පසුදාතම් දැමීමේ කටයුත්ත අවුල් වී ඇති බව පෙනේ. මෙහිදී, 2015 වසර සඳහා වූ ගැසට් පත්රය ප්රකාශයට පත්කර ඇත්තේ 2015 ජනවාරි මාසයේ සිදුකරන අයුරින් වුවත් ඇත්තටම එය කර ඇත්තේ 2016 නොවැම්බර් මාසයේදී පමණ බව අනුමාන කළ හැකිය. ඇතැම් විට, මහ බැංකුවේ නිලධාරීන් විසින් 2014 හා 2015 වසර වල ජනවාරි මාස
පෙනී යන කරුණු අනුව, ගැටළු සහගත 2015 වසර පැත්තකින් තිබ්බත්, 2016 ජනවාරි සිට මේ දක්වා නිකුත් කර ඇති බැඳුම්කර හා අදාළ ගැසට් නිවේදන මේ වන තුරුත් ප්රකාශයට පත්වී නැත. ඒ නිසා ඒ සුරැකුම්පත් වල නෛතික වලංගු භාවය පිළිබඳ ගැටළුකාරී තත්ත්වයක් තිබෙන්නට වුවද කිසියම් ඉඩක් තිබේ. පෙනෙන්නට ඇති පරිදි, මේ තත්ත්වය පසුගිය කාලය මුළුල්ලේම මේ අයුරින් අවිනිශ්චිතව පැවතී ඇත.
මේ ගැසට් නිවේදන පරිශීලනය කර ඇති බොහෝ දෙනෙකුට ගැටළුවක් වී ඇත්තේ පෙර වසරක නිකුත් කර ඇති බැඳුම්කර නැවත නිකුත් කිරීමට ආඥා කර ඇත්තේ ඇයිද යන්නයි. මෙය ඉතා සරල කරුණකි. පෙර නිකුත් කර ඇති කාණ්ඩ වලට අයත් සුරැකුම්පත් තවත් කිසියම් ප්රමාණයක් පසුව නිකුත් කිරීම මහ බැංකුව විසින් බොහෝ විට කරන දෙයකි. උදාහරණයක් ලෙස 2015 පෙබරවාරි 27 දින නිකුත් කළ 30 අවුරුදු බැඳුම්කරයක අද වන විට කල්පිරීමට ඉතිරිවී ඇති කාලය අවුරුදු 28කි. මෙහිදී මහ බැංකුව විසින් කරන්නේ අවුරුදු 28ක බැඳුම්කරයක් නිකුත් කිරීම වෙනුවට වසර දෙකක් පැරණි අවුරුදු 30ක බැඳුම්කර අද අළුතින් නිකුත් කිරීමයි. එසේ කළ විට මේ බැඳුම්කර පෙර නිකුත් කර ඇති බැඳුම්කර වලට හරියටම සමාන වන අතර එසේ කිරීමෙන් ලැබෙන වාසිය විස්තර කරන්නට මා මෙහි ඉඩ ගන්නේ නැත.
මේ කරුණ අඩුම වශයෙන් වසර ගණනක් මුදල් ඇමතිවරයා ලෙස කටයුතු කරමින් මේ ආඥා නිකුත් කළ මහින්ද රාජපක්ෂට තවමත් නොතේරෙන බව පෙනේ. සිය මාධ්ය නිවේදනයේ 2011 සිට නිකුත් කළ බැඳුම්කර ගැන ඔහු කතාකරන්නේ ඒ නිසාය. ඇත්තටම මේ සියල්ල 2015 වසරේදී නිකුත් කළ බැඳුම්කරයි. ලංකාවේ බොහෝ දේශපාලනඥයින් විසින් කරන්නේ නිලධාරීන් විසින් ඉදිරිපත් කරන ලේඛණ වලට කණ අස්සන ගැහීම පමණක් බව මේ මාධ්ය නිවේදනය හරහා ඔහු විසින් තහවුරු කරයි. එහි වාසිය ගන්නේ නිලධාරීන් විසිනි.
එමෙන්ම, මේ හා අදාළව මුදල් අමාත්යාංශය විසින් නිකුත් කළ බව කියන, මුදල් අමාත්යංශයේ ලේකම් වරයා පත්තරෙන් දැක ඇති, මාධ්ය නිවේදනය සඳහා දායක වූ අයටද මේ කරුණ ගැන අවබෝධයක් තිබී නැති බව පෙනේ.
(Image: http://www.dailymail.co.uk/wires/afp/article-2842108/Sri-Lanka-president-seeks-election-snap-polls.html)
Labels:
භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර,
මහ බැංකුව,
මහින්ද රාජපක්ෂ
Subscribe to:
Posts (Atom)