කොටස් වෙළඳපොළ ලාභ

පහතින් ඇත්තේ දෙසතියකට පෙර පාඨකයෙකු ඇසූ ප්‍රශ්නයකි.

"සම්පත් බැංකුවේ නවීන Annual report - http://www.sampath.lk/images/annual_reports/ar2016.pdf

මේකට අනුව ධම්මික පෙරේරා ට,
----------------------------
Dividend per Share -Rs.18.75
Net asset value per share -Rs. 251.38
Market value per share at the yearend -Rs. 260.40
No of Shares(For Mr. Dhamika) - 26463803
Dividend per Share Monthly income -41349692 (26463803 * 18.75)/12
Total Share income - 6891174301.20 (26463803 * 260.40)
If He open fix deposits(Annual 10%) Monthly income - 5742645251 ((26463803 * 260.40)*10)/12
Difference -5701295559 (5742645251 - 41349692 )

මොකක්ද Mr ධම්මික පෙරේරා ට Stock Market වැදගත් ?"
 

සම්පත් බැංකුවේ 2016 වාර්ෂික වාර්තාව අනුව මෙහි ඇති සංඛ්‍යාලේඛණ නිවැරදිය. එහි හයවන පිටුවේ මේ සංඛ්‍යාලේඛණ පළ කර තිබේ.

ඔහුගේ ප්‍රශ්නය මට වෙනත් අයුරකින් (වඩා සරලව) මෙසේ සටහන් කළ හැකිය. ධම්මික පෙරේරා තමන් සතු අරමුදල් ස්ථිර තැන්පතුවක දැම්මොත් ඔහුට 10%ක පොලියක් ලැබේ. එහෙත්, කොටස් වෙළදපොල ආයෝජනය කිරීමෙන් ඔහුට ලැබී ඇත්තේ ඊට වඩා අඩු ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකයකි. එසේනම්, ධම්මික පෙරේරා විසින් පාඩු ලබමින් කොටස් වෙළදපොළ ආයෝජනය කර ඇත්තේ ඇයි?

ඉහත කමෙන්ටුවේ කොටස් වෙළදපොල ප්‍රතිලාභ ගණනය කර ඇති ආකාරයේ වරදක් තිබේ. එහිදී, ප්‍රතිලාභ ලෙස සලකා ඇත්තේ ධම්මික පෙරේරාට සිය ආයෝජනය වෙනුවෙන් ලැබෙන ලාභාංශ ආදායම පමණි. එය එක් කොටසකට රුපියල් 18.75කි.

කොටස් වෙළඳපොල ආයෝජනය කිරීමෙන් ලැබෙන ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකය ගණනය කිරීමේදී ලාභාංශ අනුපාතිකය මෙන්ම කොටසක මිල වෙනස්වීම නිසා හිමිවන ප්‍රාග්ධන ලාභය හෝ අලාභයද සලකා බැලිය යුතුය. වාර්ෂික වාර්තාවේ ඇති දත්ත අනුව 2016 වසර තුළ සම්පත් බැංකුවේ කොටසක මිල රුපියල් 248.00 සිට 260.40 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබේ.

මේ අනුව 2016 වසර මුල සම්පත් බැංකුවේ කොටස් මිලදීගත් අයෙකු එක් කොටසක් සඳහා වැය කර ඇත්තේ රුපියල් 248.00ක මුදලකි. ඒ වෙනුවෙන් ඔහුට හෝ ඇයට රුපියල් 18.75ක් ලාභාංශ ලෙස හිමිවේ. මෙය 7.56%ක ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකයකි.

මේ ලාභාංශ ලබා ගැනීමෙන් අනතුරුව ආයෝජකයාට දැන් සිය කොටස් එහි වත්මන් වෙළඳපොළ වටිනාකම වන රුපියල් 260.40කට විකුණා තවත් රුපියල් 12.40ක (260.40-248.00) ලාභයක් ලැබිය හැකිය. මෙය අනුපාතයක් ලෙස 5.00%කි. මේ අනුව, ආයෝජනය වෙනුවෙන් ලැබෙන මුළු ප්‍රතිලාභය 12.56%කි. වෙනත් ලෙසකින් කිවහොත් එක් කොටසකට රුපියල් 31.15කි (=18.75 + 260.40 - 248.00).

2015 වසර අවසානයේදී වසරක කාලයක් සඳහා භාණ්ඩාගාර බිල්පත් වල ආයෝජනය කිරීමෙන් ලබා ගත හැකි වූ පොලිය 7.30% ක් වූ අතර වාණිජ බැංකු වල එක් අවුරුදු ස්ථිර තැන්පත් පොලී අනුපාතික පැවතුනේද ආසන්න වශයෙන් ඒ මට්ටමේය. මේ අනුව, වසර මුලදී රුපියල් 248.00ක් (සැබවින්ම එහි ගුණාකාරයක්) භාණ්ඩාගාර බිල්පත් වල (හෝ ස්ථිර තැන්පතුවක) ආයෝජනය කළේනම් හිමි වන ප්‍රතිලාභය රුපියල් 18.10ක් පමණි. ඒ අනුව, කොටස් වෙළඳපොළ ප්‍රතිලාභය ඊට වඩා 72%කින් වැඩිය.

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් වල ආයෝජනය නොකර කොටස් වෙළඳපොළ ආයෝජනය කිරීමෙන් ධම්මික පෙරේරා සිය අරමුදල් වෙනුවෙන් 72%කින් වැඩි ආදායමක් උපයා ඇති අතර ඔහු ගත් අවදානම වෙනුවෙන් ලැබී ඇති ප්‍රතිලාභය නරක නැත. එමෙන්ම, අවදානම සැලකූ විට ඒ ප්‍රතිලාභය අසාමාන්‍යද නැත.

සමාගමක් විසින් ගෙවන ලාභාංශ ප්‍රමාණය නිශ්චිත නැත. සමාගම පාඩු ලැබුවොත් ලාභාංශ කිසිවක් නැත. ඇතැම් විට සමාගම ලාභ ලැබුවද ලාභාංශ නොගෙවා ලාභය නැවත ආයෝජනය කිරීමට අධ්‍යක්ෂ්‍ය මණ්ඩලය තීරණය කරන්නට පුළුවන. ෆේස්බුක් සමාගම දිගින් දිගටම ලාභ ලැබුවත් මෙතෙක් කල් සිය ආයෝජකයින්ට කිසිදු ලාභාංශයක් ගෙවා නැත. එහෙත්, ෆේස්බුක් සමාගමේ කොටස් මිල දිගින් දිගටම විශාල ලෙස වැඩි වී ඇති බැවින් ආයෝජකයින්ට එයින් පාඩුවක් වී නැත.

කෙසේ වුවද, සමාගමක කොටස් මිල ඉහළ නොගොස් පහත වැටෙන්නටද ඉඩ ඇති අතර එසේ වුවහොත් ලාභ අඩුවීම පමණක් නොව මුල් ආයෝජනයෙන් කොටසක්ද අහිමි වීමේ අවදානමක් තිබේ. කොටස් වෙළදපොල ඉහළ ප්‍රතිලාභ ලැබෙන්නේ මේ අවදානමට හිලවුවක් වශයෙනි.