ඇමරිකන් ඩොලරයද බාල්දු වේ!

පසුගිය වසර 153ක කාලය තුළ ලංකාවේ ආහාර ද්‍රව්‍ය කිහිපයක මිල වැඩි වී ඇති ආකාරය අපි පසුගිය ලිපියකින් විමසා බැලුවෙමු. එහිදී, අපට පෙනී ගියේ බොහොමයක් ආහාර ද්‍රව්‍ය වල මිල මේ කාලය තුළ දහස් ගුණයකටත් වැඩියෙන් ඉහළ ගොස් ඇති බවයි.

ආහාර ද්‍රව්‍ය වල මිල දහස් ගුණයකටත් වැඩියෙන් වැඩිවීම යනු රුපියලේ අගය දහස් ගුණයකටත් වැඩියෙන් අඩුවීමයි. වෙනත් විදිහකින් කිවහොත් අද රුපියල් පණහක් ඒ කාලයේ සතපහක් තරම්වත් නොවටිනා බවයි. රුපියල හොඳටම බාල්දු වී ඇති බවයි.

රුපියල මෙසේ දිගින් දිගටම බාල්දු වෙන්නේ උද්ධමනය නිසාය. උද්ධමනයට හේතුව රටේ නිෂ්පාදනය වැඩිවන ප්‍රමාණයට වඩා වැඩියෙන් මුදල් සැපයුම වැඩි වීමයි. මෙසේ දිගින් දිගටම ඕනෑවට වැඩියෙන් මුදල් මුද්‍රණය කර සංසරණයට එකතු කරන්නේ රජයේ අයවැය හිඟය පියවා ගැනීමටය. රජයේ අයවැය හිඟය පියවා ගැනීමට මුදල් අළුතින් මුද්‍රණය කිරීමට සිදුවන්නේ රජයේ වියදම ආදායම ඉක්මවද්දී  මේ අඩුව පිරවීමට ණය ගැනීමට මහ බැංකුව වෙත හැරෙනු හැර වෙනත් මාර්ගයක් නැති වූ විටය.

රුපියල මෙසේ එන්න එන්නම බාල්දු වෙද්දී ඇමරිකානු ඩොලරයක් සඳහා ගෙවිය යුතු මිල හෙවත් විණිමය අනුපාතිකය එන්න එන්නම වැඩිවේ. ඒ කියන්නේ රුපියලට සාපේක්ෂව ඩොලරය ශක්තිමත් වන බවයි. එහෙමනම් රුපියල වගේ ඩොලරය බාල්දු වෙන්නේ නැද්ද? ඇමරිකාවේ ඔය කියන උද්ධමන, අයවැය හිඟ නැද්ද?

ඇත්තටම රුපියල වගේම ඩොලරයද බාල්දු වේ. ඇමරිකාව වගේම ලෝකයේ තවත් බොහොමයක් රටවල අයවැය හිඟයන් පවතී. ඒ වගේම උද්ධමනයද පවතී. ඒ නිසා රුපියල වගේම අනෙකුත් මුදල් ඒකකත් බාල්දු වේ. මෙය පැහැදිලි වන්නේ කාලයත් සමඟ ඩොලරයකින් මිලදී ගත හැකි භාණ්ඩ ප්‍රමාණයට සිදුවූ දෙය, එහෙමත් නැත්නම් ඇමරිකාවේ බඩුමිල ඉහළ ගිය ආකාරය විමසා බැලූ විටය.

ලංකාවේ ලක්මිණිපහණ පුවත්පත ඇරඹුණු කාලයට කිට්ටුව 1860දී ඇමරිකාවේ බඩුමිල මෙහි තිබේ. පසුගිය නොවැම්බරයේදී ඇමරිකාවේ බඩුමිල මෙහි තිබේ. පහත වගුවේ ඇත්තේ මේ වසර 155 තුළ ඇමරිකාවේ ආහාර ද්‍රව්‍ය කිහිපයක මිල සංසන්දනයකි.

මේ අනුව පෙනී යන්නේ අදාළ කාලය තුළ ඇමරිකාවේ බඩුමිල සාමාන්‍ය වශයෙන් 26 ගුණයකින් පමණ වැඩි වී ඇති බවයි. මේ බඩු මල්ලට සාපේක්ෂව ඇමරිකන් ඩොලරය 26 ගුණයකින් බාල්දු වී ඇති බවයි. අද ඩොලරයක් එදා නිකල් එකක් තරම්වත් නොවටිනා බවයි.

ඇමරිකානු ඩොලරයත් මෙසේ බාල්දු වී ඇත්නම් මේ නිකලයක් නොවටින ඩොලරය හමුවේ අපේ රුපියලට ඔළුව නමන්නට වී ඇත්තේ ඇයි?

ඩොලරය බාල්දු වී ඇතත් රුපියල තරමට බාල්දු වී නැත. රුපියලේ වටිනාකම 1066 ගුණයකින් අඩුවන විට ඩොලරයේ වටිනාකම අඩුවී ඇත්තේ 26 ගුණයකින් පමණි. ඒ කියන්නේ රුපියල ඩොලරයට වඩා 40 ගුණයකින් පමණ (1066/26) වැඩිපුර බාල්දු වී තිබේ.

රුපියල ඩොලරයට වඩා 40 ගුණයකින් බාල්දුවන විට ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියලේ වටිනාකම 40 ගුණයකින් අඩුවේ. එවිට විණිමය අනුපාතිකය 40 ගුණයකින් වැඩිවේ.

රුපියල බාල්දු වුණත්, එසේ බාල්දු වෙන්නේ ඩොලරය බාල්දු වන තරමටමනම් විණිමය අනුපාතිකය වෙනස් නොවේ. ශ්‍රී ලංකා රුපියල ඇමරිකන් ඩොලරයට, බ්‍රිතාන්‍ය පවුමට හා ජපන් යෙන් එකට සාපේක්ෂව බොහෝ සේ බාල්දු වී තිබුණත් ඉන්දියානු, පකිස්තානු හා බංග්ලාදේශ මුදල් ඒකක වලට සාපේක්ෂව ඒ තරම්ම බාල්දුවී නැත්තේ මේ කාලය තුළ ඒ රටවල මුදල් ඒකකද ලංකාවේ රුපියල තරමටම නැතත් ඒ කිට්ටුවට බාල්දු වී ඇති නිසාය.