භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දහඅටවන කොටස)

අපේ ලිපි මාලාවේ දහවන කොටසින් පැහැදිලි කළ පරිදි ලංකාවේ රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් වෙන්දේසියකට ලන්සු තබන ආයතන විසින් උත්සාහ කළ යුත්තේ අදාළ වෙන්දේසියේ ආන්තික මිලට වඩා වැඩි, එහෙත් බරිත සාමාන්‍ය මිලට වඩා අඩු ලන්සුවක් තැබීමටය. මේ ලන්සුව ආන්තික මිලට ආසන්න වන තරමට ලැබිය හැකි ක්ෂණික ලාභය ඉහළ යයි.

කෙසේ වුවද, වෙන්දේසියට ලන්සු තබන ආයතනයක් එය කරන විට වෙන්දේසියේ ආන්තික මිල හෝ බරිත සාමාන්‍ය මිල නොදන්නා බැවින් තමන් සතු තොරතුරු විශ්ලේෂණය කරමින් මේ මිල ගණන් අනුමාන කළ යුතුය. පසුගිය කොටස් දෙකෙන් එනම් ලිපි මාලාවේ දහසයවන හා දහහත්වන කොටස් වලින් අප පෙන්වා දුන්නේ මේ මිල පරාසය අවසාන වශයෙන් තීරණය වන්නේ මහ බැංකුවට අවශ්‍ය පරිදි බවයි. ඒ නිසා, කිසියම් ආයතනයකට ලන්සු තැබීමට පෙර මහ බැංකුව විසින් එදින පවත්වා ගැනීමට අපේක්ෂා කරන්නේයැයි සිතිය හැකි මිල පරාසය අනුමාන කිරීමට සිදුවේ.

ඉහත අනුමාන සඳහා ලන්සුකරුවන්ට වෙන්දේසිය නිවේදනය කිරීමේදී ලබා දී ඇති තොරතුරු සහ වෙනත් බාහිර වෙළඳපොළ සාධක සැලකිල්ලට ගන්නට සිදුවේ. අප මෙතෙක් කතාකළ කරුණු අනුව, 2015 පෙබරවාරි 27 වෙන්දේසියේදී විවිධ ආයතන විසින් මේ මිල පරාසය අනුමාන කර ඇති විවිධ ආකාර පිළිබඳව අපට ප්‍රවාදගොඩ නැඟිය හැකිය.
 
1. මහ බැංකුව විසින් මේ වන විට සෘජු ක්‍රමයට බැඳුම්කර විකිණීමේදී පවත්වාගෙන යන 9.48% ඵලදා අනුපාතිකය නොවෙනස්ව පවත්වා ගැනීමට අදහස් කරන්නේනම් එයට අනුරූප බරිත සාමාන්‍ය මිල වන රුපියල් 117.75 ඉලක්ක කරනු ඇත. ඒ අනුව, වෙළඳපොළ ඉල්ලුම් සාධක අනුව ඊට වඩා තරමක් පහළ ආන්තික මිලක් තීරණය කෙරෙනු ඇත. (ෆස්ට් කැපිටල් ට්‍රෙෂරීස් සමාගම හා ලංකා බැංකුව මෙසේ අනුමාන කර ඇති ආයතනයි.)

2. මේ බැඳුම්කර නිකුතුවේ කූපන් පොලිය 12.5%කි. එම මිලට අනුරූප මිල රුපියල් 90.20 කි. මහ බැංකුව බොහෝ විට මෙම රුපියල් 90.20 වෙන්දේසියේ ආන්තික මිල ලෙස තෝරා ගන්නට ඉඩ තිබේ. (කැපිටල් ට්‍රස්ට්, එච්එස්බීසී හා වෙල්ත් ට්‍රස්ට් සිකියුරිටීස් සමාගම ලන්සු තබා ඇත්තේ මේ පදනමිනි.)

3. මේ බැඳුම්කර නිකුතුවේ කූපන් පොලිය 12.5%කි. එම මිලට අනුරූප මිල රුපියල් 90.20 කි. මහ බැංකුව බොහෝ විට මෙම රුපියල් 90.20 බරිත සාමාන්‍යය වන පරිදි ඊට වඩා තරමක් පහළ මිලක් ආන්තික මිල ලෙස තෝරා ගන්නට ඉඩ තිබේ. (කොමර්ෂල් බැංකුවේ, පෑන් ඒෂියා බැංකුවේ හා පර්පෙචුවල් ට්‍රේෂරිස් සමාගමේ ලන්සු මිල ගණන් මේ ප්‍රවාදයෙන් පැහැදිලි කළ හැකිය.)

4. මහ බැංකුවේ තීරණය ඉහත සලකා බැලුනු 9.48% හා 12.5% ඵලදා අනුපාතික අතර දෝලනය වනු ඇත. මේ ඵලදා අනුපාතික දෙකේ සාමාන්‍යය 10.99% වන අතර එයට අනුරූප මිල රුපියල් 102.29කි. ඒ අනුව, රුපියල් 102.29 පමණ වන මේ අතරමැදි මිල ආසන්නව මිල තීරණය වීමට ඉඩ තිබේ. (මහජන බැංකුවේ, ජාතික ඉතිරිකිරීමේ බැංකුවේ, නැට්වෙස්ට් සිකියුරිටීස් සමාගමේ, සේවක අර්ථසාධක අරමුදලේ හා එන්ට්‍රස්ට් සිකියුරිටීස් සමාගමේ ලන්සු මිල ගණන් මේ ප්‍රවාදයෙන් පැහැදිලි කළ හැකිය.)
   
මේ ප්‍රවාද පරිපූර්ණ ප්‍රවාද නොවේ. එහෙත්, පහළොස්වන කොටස සමඟ පළකර ඇති පළමු රූප සටහනෙන් පෙන්වන 2015 පෙබරවාරි 27 වෙන්දේසියේ මිල පරාසය මෙවැනි ප්‍රවාද ඇසුරෙන් පැහැදිලි කළ හැකි නිසා පර්පෙචුවල් ට්‍රෙෂරිස් සමාගම ඇතුළු කිසිදු ලන්සුකරුවෙකුගේ මිල ගණන් අසාමාන්‍ය ලෙස සැලකිය නොහැකිය. කෙසේ වුවද, ලන්සු මිල ගණන් අසාමාන්‍ය නොවූවත් පෙර දහහතරවන කොටසින් විස්තර කළ පරිදි ඇතැම් ආයතන වල ලන්සු ප්‍රමාණ පැහැදිලිවම අසාමාන්‍යය.

මේ වෙන්දේසියේදී ඇතැම් ආයතන වලට අභ්‍යන්තර තොරතුරු ලැබීම නිසා රජයට අලාභයක් වූයේද යන්න විමසීමට දැන් අපට මේ පදනම උපයෝගී කර ගත හැකිය. එය අපි ඉදිරියට තබමු.