මිල පාලනය නිසා නැඟී එන උද්ධමනය නොපෙනී යයිද?

පාරිභෝගික ජනතාවට සහන සැලසීමේ අරමුණින්යැයි පවසමින් රජය අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩ ගණනාවක් මිල පාලනයට ලක් කර තිබේ. මේ මිල පාලනය ගැන කෙටියෙන්ම කියන්නට තියෙන්නේ "ඕක කවදාවත් හරියන්නේ නැති දෙයක් !" යන්නයි. ඉදිරි දෙවසරක පමණ කාලය තුළ මේ මිල පාලනය පවත්වාගෙන යන බවද කියැවී තිබුණේය.

මේ වන විට මිල පාලනයට ලක් කර ඇති භාණ්ඩ සියල්ලේම පාහේ මිල සාමාන්‍යයෙන් තීරණය වන්නේ තරඟකාරී වෙළඳපොළ තත්ත්වයකට ඉතා ආසන්න තත්ත්වයන් යටතේය. ඒ නිසා සාමාන්‍යයෙන් ඒ භාණ්ඩ වල ඉල්ලුම හා සැපයුම මනාව සමතුලිත වන අතර භාණ්ඩ හිඟයක් (හෝ නිෂ්පාදන අතිරික්තයක්) නොපවතී. මිල පාලනය යටතේ සිදුවන්නේ වෙළඳපොළ මිල මට්ටම නිදහස් වෙළඳපොළෙහි සමතුලිත මිලට වඩා අඩු මට්ටමක පවත්වා ගැනීමට බල කිරීමයි.

යම් භාණ්ඩයක මිල එහි නියම මිලට වඩා කෘතීම ලෙස පහත හෙලනු ලැබූ විට ඒ සඳහා වන ඉල්ලුම වඩාත් වැඩිවීමත්, සැපයුම වඩාත් අඩුවීමත් හේතුවෙන් ඉල්ලුම හා සැපයුම අසමතුලිත වී භාණ්ඩ හිඟයක් ඇති වේ. මේ තත්ත්වය මේ වන විටද රට තුළ ඇති වී ඇති බව පුවත්පත් වාර්තා පෙන්වා දෙයි. ඒ අනුව, සුපිරි වෙළඳසැල් වල මෙන්ම සතොස ශාඛා වලද දැනටම මේ අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ හිඟ වෙමින් පවතී. "පොතේ හැටියට" භාණ්ඩයක මිල අඩු වුවත් ඒ මිලට ගන්නට කඩේ බඩු නැත්නම් සිදුවන්නේ පාරිභෝගික ජනතාවට සහන සැලසීම නොව ඔවුන්ගේ අසහනය තවදුරටත් වර්ධනය වීමයි.

රටේ භාණ්ඩ වල මිල පොදුවේ ඉහළ යන්නේනම් එයින් පෙනෙන්නේ රටේ සමස්ත ඉල්ලුම හා සමස්ත භාණ්ඩ සැපයුම (නිෂ්පාදනය + ආනයන - අපනයන) අතර පරතරයක් ඇති බවයි. රටේ ඇති භාණ්ඩ තොගයට සාපේක්ෂව මුදල් තොගය වැඩි වූ විට මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇති විය හැකිය. උද්ධමනය කියන්නේද මෙයමය. මිල පාලනය උද්ධමනයට විසඳුමක් නොවේ.

උද්ධමනය යනු කිසියම් රටක මුදල් ඒකකයට සාපේක්ෂව එම රටේ භාණ්ඩ හා සේවාවන්හි මිල පොදුවේ ඉහළ යාමයි. එය හරියටම මනින්නටනම් රට තුළ අළෙවි වන සියළුම භාණ්ඩ හා සේවාවන්හි මිල නිරන්තරෙන් නිරීක්ෂණය කළ යුතුය. මෙය ප්‍රායෝගිකව කළ නොහැක්කක් බැවින්, සාමාන්‍යයෙන් උද්ධමනය මනිනු ලබන්නේ රටේ ආර්ථිකය නියෝජනය වන පරිදි තෝරාගත් භාණ්ඩ හා සේවා පැසක මිල වෙනස්වීම නිරීක්ෂණය කිරීම මඟිනි. රට තුළ බහුලව විකිණෙන අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍ය වලට මේ භාණ්ඩ පැසෙහි ලොකු බරක් තිබේ.

කිසියම් හෙයකින් උද්ධමනය මැනීම සඳහා නියැදියක් ලෙස උපයෝගී කර ගන්නා භාණ්ඩ හා සේවාවන්හි මිල රටේ අනෙකුත් භාණ්ඩ හා සේවාවන්හි මිල වැඩිවීමට අනුරූප ලෙස වැඩි නොවේනම්, උද්ධමනය ලෙස මැනෙන අගය සැබෑ උද්ධමනයට වඩා අඩු අගයකි. එමඟින් රටේ සැබෑ උද්ධමනය සැඟවී යා හැකිය.

රජයේ අයවැය පරතරය පියවීම සඳහා මහ බැංකුවට භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර විකිණීම හේතුවෙන් රටේ මුදල් සැපයුම වැඩි වී උද්ධමනකාරී තත්ත්වයක් ඇති වන්නට ඉඩ ඇති අවස්ථාවක, අත්‍යාවශ්‍ය භාණ්ඩ වල මිල පාලනය කිරීම හේතුවෙන් උද්ධමනය ලෙස නිල වශයෙන් මනින අගය අඩුවෙන් පෙනේනම් පාරිභෝගික ජනතාවට සහන ලැබීම කෙසේ වුවත් රජයටනම් සැලසෙන්නේ වාසියකි.